مقالات و یادداشت ها

مقالات و یادداشت ها

مقالات و یادداشتهای تخصصی کارشناسان و صاحب نظران صنعت هتلداری در این بخش از سایت قابل مشاهده و دانلود میباشد.

متاورس و گردشگری مجازی؛ فرصتی نوین یا تهدیدی جدی؟

با پیشرفت تکنولوژی واقعیت مجازی (VR) و واقعیت افزوده (AR)، مفهوم متاورس به عنوان یک فضای مجازی سه بعدی و تعاملی به سرعت در حال گسترش است. این فضا، که به عنوان نسل بعدی اینترنت شناخته می‌شود، امکان تعاملات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی گسترده‌ای را فراهم می‌کند. یکی از حوزه‌هایی که متاورس به شدت بر آن تأثیرگذار است، صنعت گردشگری است. گردشگری مجازی، به عنوان یکی از کاربردهای متاورس، فرصت‌های جدیدی را برای صنعت گردشگری ایجاد کرده است اما در عین حال، چالش‌ها و تهدیداتی نیز برای آن به همراه دارد. متاورس: متاورس، یک فضای مجازی سه بعدی، تعاملی و مداوم است که کاربران می‌توانند در آن با یکدیگر ارتباط برقرار کنند، فعالیت‌های مختلفی انجام دهند و حتی دارایی‌های مجازی خرید و فروش کنند. این فضا، از طریق دستگاه‌های مختلفی مانند رایانه، تلفن همراه و هدست‌های واقعیت مجازی قابل دسترسی است. متاورس، به عنوان یک پلتفرم، امکان ایجاد تجربیات واقع‌گرایانه و شخصی‌سازی شده را برای کاربران فراهم می‌کند. گردشگری مجازی: گردشگری مجازی، به استفاده از فناوری‌های واقعیت مجازی و واقعیت افزوده برای ایجاد تجربیات گردشگری مجازی گفته می‌شود. در گردشگری مجازی، کاربران می‌توانند به صورت مجازی از مکان‌های مختلف بازدید کنند، جاذبه‌های گردشگری را مشاهده کنند و حتی با سایر گردشگران تعامل کنند. این فناوری، امکان دسترسی به مکان‌هایی را فراهم می‌کند که به دلایل مختلف مانند فاصله زیاد، هزینه بالا یا محدودیت‌های زمانی، امکان بازدید فیزیکی از آن‌ها وجود ندارد. فرصت‌های متاورس در گردشگری مجازی: ۱.دسترسی نامحدود: متاورس به کاربران اجازه می‌دهد تا به هر نقطه از جهان سفر کنند، بدون محدودیت‌های زمانی، مکانی و مالی. این امر به ویژه برای افرادی که به دلایل مختلف قادر به سفر فیزیکی نیستند، بسیار مفید است. ۲.تجربیات غنی‌تر: با استفاده از فناوری‌های VR و AR، می‌توان تجربیات گردشگری را بسیار غنی‌تر و تعاملی‌تر کرد. کاربران می‌توانند با آثار تاریخی تعامل کنند، در رویدادهای فرهنگی شرکت کنند و حتی با سایر گردشگران مجازی ارتباط برقرار کنند. ۳.کاهش هزینه‌ها: گردشگری مجازی می‌تواند هزینه‌های سفر را به طور قابل توجهی کاهش دهد. کاربران می‌توانند قبل از سفر فیزیکی، به صورت مجازی از مقصد خود دیدن کنند و تصمیم‌گیری بهتری داشته باشند. ۴.پایداری محیط زیست: گردشگری مجازی می‌تواند به کاهش اثرات مخرب گردشگری بر محیط زیست کمک کند. با کاهش سفرهای فیزیکی، می‌توان از آلودگی هوا و مصرف سوخت‌های فسیلی کاست. ۵.نوآوری در صنعت گردشگری: متاورس می‌تواند به عنوان یک پلتفرم جدید برای ارائه خدمات گردشگری مورد استفاده قرار گیرد. شرکت‌های گردشگری می‌توانند با استفاده از این فناوری، محصولات و خدمات جدیدی را به بازار عرضه کنند. تهدیدهای متاورس در گردشگری مجازی: ۱.جایگزینی تجربه واقعی: یکی از بزرگترین نگرانی‌ها در مورد متاورس، احتمال جایگزینی تجربیات واقعی با تجربیات مجازی است. این امر می‌تواند به کاهش تعاملات اجتماعی و تجربه‌های حسی در دنیای واقعی منجر شود. ۲.وابستگی به فناوری: متاورس به شدت به فناوری وابسته است. هرگونه اختلال در زیرساخت‌های فناوری می‌تواند به وقفه در خدمات گردشگری مجازی منجر شود. ۳.مسائل امنیتی: حریم خصوصی و امنیت اطلاعات از مهم‌ترین چالش‌های متاورس هستند. هک شدن حساب‌های کاربری و سرقت اطلاعات شخصی از جمله تهدیدات جدی در این حوزه محسوب می‌شوند. ۴.عدم وجود مقررات: نبود قوانین و مقررات مشخص در حوزه متاورس می‌تواند به ایجاد مشکلات حقوقی و اخلاقی منجر شود. ۵.برابری دسترسی: دسترسی به متاورس نیازمند تجهیزات و زیرساخت‌های خاصی است که ممکن است برای همه افراد فراهم نباشد. این امر می‌تواند به ایجاد شکاف دیجیتالی در حوزه گردشگری منجر شود. متاورس و گردشگری مجازی، فرصت‌های بی‌نظیری را برای صنعت گردشگری فراهم می‌کند. با این حال، این فناوری نیز با چالش‌های جدی روبرو است. برای بهره‌برداری بهینه از این فناوری، نیاز به تدوین قوانین و مقررات مناسب، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های فناوری و ایجاد آگاهی عمومی در مورد مزایا و خطرات آن است. در نهایت، متاورس می‌تواند به عنوان یک ابزار مکمل برای گردشگری فیزیکی مورد استفاده قرار گیرد و تجربیات سفر را برای همه افراد غنی‌تر کند. ✍🏻 فرزاد زارع؛ کارشناس گردشگری

ایجاد شده: 7/آبان/1403 آخرین ویرایش: 7/آبان/1403

شروع یک دوره تحول و توسعه هوانوردی در ایران

اساساً، مقررات زدایی در کشور خود نوعی از ایجاد مقررات جدید است که باعث خروج کشور از انزوای بین المللی، ایجاد وابستگی های متقابل و اتصال های هوایی و دلی و قلبی با کشورهای متنوع توسعه یافته و همچنین برانگیختگی قوی قدرت انگیزه رقابت برای توسعه کشور خواهد شد زیرا در یک مقایسه معنادار بین المللی عقب ماندگی های ملی تمام وجودمان را خواهد گزید و ما را از این تنبلی، بی عاری، بی غیرتی و بی توجهی عمومی و فرد به فرد هر یک از ما به توسعه کشور عزیزمان ایران نجات می دهد. این مقررات زدایی و کشف مدل توسعه ملی در یک کشور الهام بخش سایر بخش های همان کشور جهت توسعه و پیشرفت سریع خواهد بود، موضوعی که بارها در کشورهایی که می خواستند عقب ماندگی های خود را سریع تر جبران کنند و کشور را به صورت بسیار بهره ورتر اداره کنند، بارها خصوصا در دو دهه اخیر تجربه شده است که این شروع عملی توسعه و جهش رشد و پیشرفت ملی خود را از توسعه هوانوردی ملی خود آغاز کرده اند و اولین گام همین آزادسازی در هوانوردی است که زمینه بازی برابر را برای همه شرکت های هواپیمایی ایجاد می کند، انحصارها را از بین می برد و بازار را هم در داخل و هم در سطح بین المللی باز می کند. گام اولیه آزاد سازی با توجه به تداوم واقعیت های سیاسی ما حداقل تا یک دهه آینده، گسترش توافقنامه های آسمان باز به صورت هوشمندانه با کشورهای انتخاب شده دقیق در منطقه خاورمیانه، آسیای جنوبی، میانه و جنوب شرقی است. این امر بسیار مهمی است زیرا صنعت و دولت را مجبور می کند تا برای ایجاد یک ساختار هوانوردی قوی در ایران همکاری کنند. با این حال، برای این کار، باید تشکیلات تخصصی هوانوردی، اتحادیه های صنفی هوانوردی و سازمان های مدنی حرفه ای هوانوردی در کشور گسترش یابند تا هم اتاق فکر مشورتی حاکمیت باشند و هم اجرای گام به گام دقیق آن را در هر مرحله از حاکمیت کشور مطالبه نمایند. این همان راز و DNA توسعه هوانوردی ماست. راهکارهای دیگر توسعه سریع ملی ما و جبران کوتاه مدت عقب ماندگی ها می توانند به شرح ذیل باشند : ۱- ایجاد شرایطی که تمام شرکت‌های هواپیمایی و فرودگاه‌ها و بخش های ناوبری هوایی و امنیت و حفاظتی هواپیمایی مجبور شوند به صورت بسیار بهره ورتر مدیریت شوند در طی یک سال آینده، ۲- توجه به پتانسیل های داخلی در صنعت تعمیرونگهداری هوانوردی و توسعه بازار داخلی و بین‌المللی در طی ۶ ماه آینده، ۳- ساخت پالایشگاه‌های تولید سوخت هوانوردی پایدار (SAF) تا دو سال آینده، ۴- توجه به تولید و توسعه پرنده های بدون سرنشین جهت انتقال بار و محموله های هوایی در داخل کشور تا یک سال آینده، ۵- توجه ویژه به کسب و کار بار هوایی تا یک سال آینده، ۶- تحول دیجیتال در کلیه بخش های هوانوردی تا ۳ ماه آینده و ۷- توجه ویژه تا ۶ ماه آینده به Remanufacturing در صنعت هوانوردی به جای پافشاری های بیهوده بر تولید و ساخت بومی بخش هایی که هم خارج از مزیت نسبی ماست و هم بازار مقیاس پذیر قابل توجیهی برای آن نداریم. ✍🏻 خلیل معمارزاده

ایجاد شده: 6/آبان/1403 آخرین ویرایش: 6/آبان/1403

توسعه گردشگری انسجام ذی نفعان در چهارراه منافع

تحقق توسعه صنعت گردشگری نیازمند نقش آفرینی و بازیگری فعالانه و مسئولانه ذینفانی است که هر یک به فراخور و بنا به رسالت و جایگاه و نقش خود با اهداف مختلف در کشور در یک مسیر در حرکت هستند. این ذینفان به طور کلی در چهار گروه دسته بندی میشوند قوه مجریه به دلیل ماهیت دولتی تمرکزگرا و تصمیم گیر و تصمیم ساز در ساختار اجرایی کشور رسالت بسترسازی برای ایجاد شغل فراهم نمودن زمینه فعالیتهای اقتصادی مدیریت مسائل فرهنگی و ارتقاء سلامت اجتماعی و امنیت کشور را بر عهده دارد. یکی از مهمترین نقشهای دولت تحقق پذیری این اهداف کلان از گذر توسعه صنعت گردشگری است قوه مقننه که نقش تدوین و تنظیم کنندگی قوانین و نظارت بر عملکرد صحیح وظایف قوه مجریه برای تحقق اهداف مذکور را بر عهده دارد. در این صورت گردشگری به دلیل ماهیت چند وجهی و اثرگذاری همزمان بر ابعاد اقتصادی اجتماعی سیاسی و فرهنگی از یک سو و جایگاه حکمرانی و نحوه مدیریت آن که بخش زیادی از وظایف در حیطه مسئولیت دستگاههای اجرایی و حاکمیتی پیش بینی شده است جایگاه مهمی برای تنظیم روابط و اولویت قرار دادن این بخش برای عملکرد بهتر دولت می تواند ایفا کند. بخش خصوصی که شامل فعالان سرمایه گذاران و بهره برداران صنعت گردشگری است ضمن نگاه اقتصادی و تمرکز بر عملکرد مناسب بازار باید نقش مهمی در تولید اشتغال حمایت از شاغلان سرمایه گذاری مناسب و پایدار و ارائه خدمات بهینه و با کیفیت مناسب و همراهی با دولت و مجلس در کنار محدوديتها و الزامات حاکم بر فضای حکمرانی ایفا نماید جامعه محلی که نقش بسیار مهم و اساسی در اجرایی شدن پروژه ها و برنامه های گردشگری دارند این حوزه از این نظر مهم است که اگر اقدامات و رویکردها و سیاستهای کلان با ملاحظات این قشر همراستا و در چارچوب منافع محلی و ملی آنها باشد شانس توفیق پروژه و همچنین پایداری آن چندین برابر میشود و اگر هم برعکس آن باشد، احتمال موفقیت هر پروژه بسیار پایین خواهد آمد. این چهار ضلع به مثابه سیستمی می ماند که توفیق آن بستگی به عملکرد درست و منظم هر چهار بخش در کنار یکدیگر و به عنوان پشتیبان و مکمل هم باشند نگاه بخشی هر یک از این اضلاع و عدم رویکرد یکپارچه و سیستمی موجب آسیب به این صنعت شده و قطعاً توفیقات لازم حاصل نخواهد شد چه آنکه به نظر میرسد برخی از مسائل و مشکلات و چالشهای امروز این صنعت جزیره ای عمل کردن هر یک از این اضلاع و عدم همکاری مناسب سیستماتیک این چرخه بر می گردد. گردشگری امروز بیش از هر زمانی دیگری به اتحاد و انسجام بین بخشهای مختلف نیاز دارد. اتحاد و هماهنگی بین همه ذینعفان با نگاه جامع به هدف کلانی که توسعه آن می تواند منافع همگان را در یک سبد جامع تأمین کند. بنابراین توسعه این صنعت در گام اول نیازمند پذیرش جایگاه منعطفانه هر یک و تعریف درست نقش هر یک در جایگاه خود است. هر یک از ذینفعان باید وظایف خود را بر اساس رسالت تعیین شده دنبال نمایند و در کم و کاستی ها کمک یکدیگر باشند و دست یکدیگر را بگیرند تحیمل بار و مسئولیت هر یک بر دوش دیگری اولین قدم تخریب این مسیر هدفمند است. دوم شکل گیری گفتمان حل مسئله و ارائه راهکارهای عملیاتی بدون بخشی نگری و با اقتضائات کلان کشور باید باشد نگاه غیر واقعی و بدون داشتن ملاحظات و فضای حکمرانی کشور خطای استراتژیک دیگری خواهد بود و در بخش سوم تمرکز صرف بر توسعه گردشگری به نحوی که هدفگذاری یک نقطه باشد و آن توسعه همه جانبه صنعت گردشگری و در نظر گرفتن منافع همگانی است هر بخش برای رسیدن به آن از ابزارهای مختلف و ظرفیتهای موجود در مسیرهای مختلف را مد نظر قرار دهند. ✍ ابوطالب قاسمی؛ مدیرکل دفتر مطالعات، آموزش و برنامه‌ریزی گردشگری

ایجاد شده: 3/آبان/1403 آخرین ویرایش: 6/آبان/1403

هتل‌ها و OTAها: چگونه قیمت‌ها و تخصیص هتل خود را به درستی مدیریت کنیم

در زمانی که تغییرات شدید، تصاحب‌ها، ورشکستگی‌ها، هم‌افزایی‌ها و مشارکت‌هایی در حال ترسیم چشم‌انداز تاریک فروش هتل‌ها هستند، هتلداران باید با تحولات جدید همراه شوند. محیط آژانس‌های گردشگری در حال تکامل یا ناپدید شدن است. شبکه‌های فروش آنلاین با پیچیدگی در حال توسعه هستند و به متخصصانی نیاز دارند که می‌خواهند برجسته شوند. این گفته اگر در نظر بگیریم که آژانس‌های مسافرتی سنتی اکنون محصولات خود را به صورت آنلاین می‌فروشند، درست مانند اینکه OTAهای سنتی در حال راه‌اندازی مشارکت‌های آفلاین هستند، قوی‌تر می‌شود. اگر همه موارد فوق مانند یک داستان به نظر می‌رسد، واقعیت یک گنج پنهان است، زیرا هر صفحه رزرو آنلاین سبک خاص خود را دارد، مخاطبان خاصی را هدف قرار می‌دهد، به روشی هدفمندتر از همیشه، سعی می‌کند در بالای بازار باشد. بخش دشوار اکنون پیش رو است. چه اتفاقی برای مدیریت اتاق‌های موجود و نرخ‌های آن‌ها خواهد افتاد؟ اطمینان می‌دهم که یک "خواندن" خوب از رقابت همیشه بهترین شروع است. با شناسایی موقعیت بازار خود در هر لحظه، برنامه‌های خود را طراحی کنید. از تمام ابزارهای موجود هر OTA که به شما کمک می‌کند ملک خود را تبلیغ کنید استفاده کنید و مطمئن شوید که تمام ابزارها در استراتژی فروش شما نقش دارند. کانال‌های آنلاین مدت‌ها است که اطمینان حاصل کرده‌اند که تمام آن ابزارهایی را که به شما کمک می‌کنند تا هتل خود را به طور بهینه مدیریت کنید و همچنین کانال‌ها را ایمن‌تر کنید، در اختیار شما قرار می‌دهند. حداقل اقامت‌ها را با سایر محدودیت‌ها ترکیب کنید تا سیاست‌های فروش موفقی ایجاد کنید. اگر با هر گونه مشکل عمده‌ای مواجه شدید، از کمک مدیر حساب پلتفرم درخواست کنید یا مدیریت فروش خود را به یک متخصص برون‌سپاری کنید که قبلاً ثابت کرده است که زمان و دانش لازم را دارد. روش‌ها با کاهش قیمت عمودی دیگر پیشنهاد نمی‌شود، برعکس، آن‌ها می‌توانند افزایش لغو را ایجاد کنند. برای استفاده صحیح و کارآمد از هر کانال آنلاین، باید تمام قابلیت‌های آن را بشناسید. تحقیقات گسترده در مورد ویژگی‌های آن انجام دهید، با تیم پشتیبانی صحبت کنید تا هر گونه سوالی را حل کنید، اهداف خود را مورد بحث قرار دهید و یک استراتژی حضور و تبلیغ در کانال‌هایی که به آن‌ها علاقه دارید برنامه‌ریزی کنید. هتل پنج ستاره بین‌المللی در دبی مشکل: این هتل با وجود داشتن امکانات لوکس، خدمات بی‌نظیر و موقعیت مکانی عالی در قلب دبی، با چالش حفظ نرخ اشغال بالا در تمام طول سال و رقابت با هتل‌های جدید و لوکس‌تر روبرو است. تحلیل رقبا: مقایسه خدمات: مقایسه دقیق خدمات ارائه شده توسط رقبا مانند رستوران‌ها، اسپا، استخر، سالن‌های ورزشی و برنامه‌های تفریحی. بررسی نرخ‌ها: تحلیل نرخ‌های اتاق‌ها در فصول مختلف سال و مقایسه با نرخ‌های هتل‌های مشابه. شناسایی نقاط تمایز: شناسایی ویژگی‌های منحصربه‌فرد هتل مانند معماری خاص، طراحی داخلی لوکس، یا خدمات سفارشی‌سازی شده. بهینه سازی حضور در پلتفرم‌های آنلاین: استفاده از ابزارهای تحلیل: استفاده از ابزارهای تحلیلی برای بررسی عملکرد هتل در پلتفرم‌های آنلاین مانند گوگل هتل‌ها، بوکینگ و تریپ ادوایزر. مدیریت بازخوردها: پاسخگویی سریع و حرفه‌ای به نظرات و سوالات مشتریان در پلتفرم‌ها. بهبود رتبه‌بندی: انجام اقدامات لازم برای بهبود رتبه‌بندی هتل در موتورهای جستجو و پلتفرم‌های رزرواسیون. ایجاد بسته‌های سفارشی لوکس: بسته‌های سفارشی برای رویدادهای خاص: ایجاد بسته‌های ویژه برای رویدادهای مهم مانند سالگرد ازدواج، ماه عسل، کنفرانس‌ها و سمینارها. همکاری با برندهای لوکس: همکاری با برندهای لوکس در زمینه مد، زیبایی، و غذا برای ارائه خدمات منحصر به فرد به مهمانان. بسته‌های سفری ترکیبی: همکاری با شرکت‌های هواپیمایی و آژانس‌های مسافرتی برای ارائه بسته‌های سفری ترکیبی شامل پرواز، اقامت، و سایر خدمات. استفاده از شبکه‌های اجتماعی: ایجاد محتوای تصویری باکیفیت: تولید و انتشار ویدیوهای کوتاه و تصاویر جذاب از هتل، امکانات آن و محیط اطراف. ایجاد کمپین‌های تبلیغاتی هدفمند: اجرای کمپین‌های تبلیغاتی هدفمند در شبکه‌های اجتماعی برای جذب مشتریان خاص. ایجاد تعامل با مخاطبان: پاسخگویی به کامنت‌ها و دایرکت‌های مشتریان و ایجاد یک جامعه آنلاین از طرفداران هتل. برنامه وفاداری لوکس: مزایای ویژه برای اعضای وفادار: ارائه مزایای ویژه مانند تخفیفات، دسترسی به خدمات اختصاصی، و هدایای ویژه برای اعضای برنامه وفاداری. شخصی‌سازی خدمات: ارائه خدمات شخصی‌سازی شده به اعضای وفادار بر اساس تاریخچه اقامت و ترجیحات آن‌ها. این هتل می‌تواند بسته‌ای به نام "تجربه‌ای لوکس در دبی" را ارائه دهد که شامل اقامت در سوئیت‌های رویال، استفاده از اسپای اختصاصی، شام خصوصی با سرآشپز شخصی، و یک ماشین لوکس برای گشت و گذار در شهر باشد. این بسته می‌تواند با همکاری یک برند ساعت لوکس و یک خط هواپیمایی لوکس ارائه شود. همچنین، هتل می‌تواند یک برنامه وفاداری ویژه برای اعضای VIP خود ایجاد کند که شامل دسترسی به لاونج اختصاصی، خدمات ترجیحی در رستوران‌ها و اسپا، و امکان رزرو اتاق‌ها با نرخ‌های ویژه باشد. نتیجه‌گیری: با پیاده‌سازی این راهکارها، هتل پنج ستاره بین‌المللی در دبی می‌تواند موقعیت خود را در بازار تقویت کرده و مشتریان لوکس و خواستار را به خود جذب کند. همچنین، با ایجاد یک تجربه منحصر به فرد برای مهمانان، می‌تواند به یک نماد لوکس و تجمل در منطقه تبدیل شود. ✍️ سینا ظفریان - فعال گردشگری

ایجاد شده: 25/مهر/1403 آخرین ویرایش: 25/مهر/1403

غیرمستعمره‌سازی سفر راهی به سوی حمایت و توانمندسازی جوامع محلی

به عنوان فردی که در زمینه گردشگری و آموزش گردشگری فعالیت دارم، همیشه به دنبال راه‌هایی بوده‌ام که بتوانم تأثیر مثبت بر جوامع محلی بگذارم. از نخستین تجربه‌های سفرم در غنا، زمانی که به همراه خانواده به دیدار اقوام و شرکت در مراسم‌های خانوادگی می‌رفتیم، تا امروز که به‌عنوان دانشجوی دکترای دانشگاه واترلو مشغول مطالعه‌ام، متوجه شدم که سفر می‌تواند چیزی فراتر از جابه‌جایی فیزیکی باشد. سفر می‌تواند ابزاری باشد برای ایجاد عدالت اجتماعی و احیای هویت‌های فرهنگی که در طول تاریخ توسط استعمار و امپریالیسم سرکوب شده‌اند. غیرمستعمره‌سازی سفر، به معنای شکستن زنجیره‌های تاریخی استعمار و امپریالیسم است که همچنان در صنعت گردشگری و بسیاری از دیگر بخش‌ها وجود دارد. این مفهوم، با نگاه انتقادی به رابطه قدرتی که بین کشورها و جوامع مستعمره و استعمارگر وجود داشته است، به دنبال بازگرداندن کنترل به جوامع بومی و محلی است. غیرمستعمره‌سازی به بررسی ساختارهای ناعادلانه‌ای می‌پردازد که در نظام‌های آموزشی، فرهنگی و حتی اقتصادی وجود دارند و همچنان از اندیشه‌های استعمارگری تغذیه می‌کنند. این رویکرد به دنبال ایجاد تغییر در چگونگی تجربه سفر، تعامل با جوامع و توزیع منابع و فرصت‌ها است. برای فهم بهتر اهمیت غیرمستعمره‌سازی در گردشگری، باید ابتدا تأثیرات استعمار بر این صنعت را بررسی کنیم. استعمارگران نه تنها منابع طبیعی و اقتصادی جوامع محلی را به‌نفع خود بهره‌برداری می‌کردند، بلکه با اعمال قدرت فرهنگی و اجتماعی، روایت‌های تاریخی و فرهنگی جوامع بومی را دستکاری کردند. در بسیاری از مقاصد گردشگری امروز، همچنان شاهد بقایای این نوع سلطه‌گری هستیم؛ از نمایش‌های کلیشه‌ای و تحریف‌شده از فرهنگ‌های محلی گرفته تا بهره‌برداری از نیروی کار محلی بدون مشارکت عادلانه آن‌ها در سودآوری صنعت گردشگری. تحقیقات من نشان داده‌اند که حتی در کشورهایی مانند غنا، که زمانی مستعمره بوده‌اند، آثار استعمار همچنان در سیستم‌های آموزشی و مدیریتی گردشگری دیده می‌شود. از دانشگاه‌ها تا سیستم‌های گردشگری، بسیاری از این ساختارها همچنان تحت تأثیر تفکرات و ارزش‌های استعمارگران قرار دارند. برای مثال، در بسیاری از کتابخانه‌های دانشگاه‌های گردشگری، مانند دانشگاه کیپ‌کاست، درصد بالایی از کتاب‌ها توسط نویسندگانی غیربومی و غیرافریقایی نوشته شده است. این وضعیت باعث می‌شود که روایات و تجربیات محلی در حاشیه قرار گیرند و روایت‌های جهانی غالب همچنان بر جوامع بومی تأثیرگذار باشند. یکی از راه‌های غیرمستعمره‌سازی سفر، تغییر رویکرد و نگرش ما به مقصدها و جوامع محلی است.اولین گام این است که پیش از سفر، درباره تاریخ، فرهنگ و مسائل اجتماعی مقصد مطالعه کنیم. این آگاهی به ما کمک می‌کند تا به جای بهره‌برداری از فرهنگ‌های محلی، با احترام و همدلی به آن‌ها نزدیک شویم. اقامت در اقامتگاه‌های بومی، خرید از بازارهای محلی و شرکت در فعالیت‌های فرهنگی محلی می‌تواند به تقویت اقتصاد جوامع بومی و حفظ هویت فرهنگی آن‌ها کمک کند. غیرمستعمره‌سازی سفر همچنین به معنای پایدارسازی سفر است. سفر پایدار تنها به محیط زیست محدود نمی‌شود؛ بلکه شامل عدالت اجتماعی و اقتصادی نیز هست. در این رویکرد، سفر باید به‌گونه‌ای باشد که نه تنها به نفع محیط زیست باشد، بلکه به جوامع محلی نیز کمک کند تا از مزایای اقتصادی و اجتماعی گردشگری بهره‌مند شوند. این موضوع می‌تواند شامل مشارکت فعال جوامع محلی در تصمیم‌گیری‌ها و مدیریت گردشگری، ایجاد زیرساخت‌های بهداشتی و آموزشی و همچنین تضمین توزیع عادلانه سود اقتصادی از صنعت گردشگری باشد. یکی از ابزارهای کلیدی در غیرمستعمره‌سازی سفر، توانمندسازی افراد محلی و بومی برای مدیریت و هدایت کسب‌وکارهای گردشگری است. این مسئله باعث می‌شود که تصمیم‌گیری‌های کلیدی در دست افرادی باشد که به‌طور مستقیم با فرهنگ و منابع محلی در ارتباط هستند و به نفع جامعه خود تصمیم‌گیری می‌کنند. نمونه‌هایی از این رویکرد در برنامه‌های گردشگری مبتنی بر جامعه در کشورهای مختلف مشاهده می‌شود، جایی که افراد محلی در مدیریت اقامتگاه‌ها، رستوران‌ها و جاذبه‌های گردشگری نقشی فعال دارند. میراثی که می‌خواهم از خود به جا بگذارم، میراثی از عدالت، توانمندسازی و پایداری است. این چیزی است که همه ما باید در صنعت گردشگری به دنبال آن باشیم تا سفری عادلانه‌تر و معنادارتر برای همگان ایجاد کنیم. ✍️ مائوتور آگبو؛ دانشجوی دکترای دانشکده گردشگری دانشگاه واترلو

ایجاد شده: 21/مهر/1403 آخرین ویرایش: 21/مهر/1403

چگونه در توسعه هتل‌ها فراتر از استانداردهای زیست‌محیطی عمل کنیم

همه ما عاشق سفر هستیم، این‌طور نیست؟ اما آیا واقعاً از تأثیر سفرهای تفریحی خود بر محیط زیست و زندگی فرزندانمان آگاه هستیم؟ امروزه مسافران به دنبال تجربه‌های پایدار و هماهنگ با ارزش‌های خود هستند و این موضوع فرصتی را برای سرمایه‌گذاران و توسعه‌دهندگان صنعت فراهم می‌کند تا راهکارهای اکولوژیکی نوآورانه را پیاده‌سازی کنند. طبق گزارش سازمان غیرانتفاعی Sustainable Travel International که هدف آن حفاظت و حفظ مقاصد آسیب‌پذیر زمین از طریق کاهش تأثیرات گردشگری بر طبیعت و مردم است، گردشگری به طور جهانی مسئول حدود ۸ درصد از انتشار کربن جهان است. این عدد زمانی قابل درک‌تر می‌شود که بدانیم یک پرواز رفت و برگشت ساده از دبی به پاریس ۲.۲ تن کربن تولید می‌کند. این را با ۱۰ تنی که یک خانواده متوسط در طول یک سال تولید می‌کند مقایسه کنید؛ در واقع، ۲۲ درصد از سهم سالانه خانواده‌تان را تنها در یک پرواز شش ساعته مصرف کرده‌اید. ذهنیت سبز: اما گردشگری پایدار فراتر از سبز بودن، پایدار بودن و دوستدار محیط زیست بودن است، این مفهوم از صدف‌هایی که از ساحل برمی‌داریم و به خانه می‌بریم گرفته تا درب بطری‌هایی که از جیبمان بیرون می‌افتد و در شن‌ها باقی می‌ماند، گسترده است. تأثیرات Airbnb بر قیمت اجاره ماهیانه خانه‌های محلی یا افزایش قیمت غذاهای دریایی تازه در فصل گردشگری نیز جزئی از این مفهوم است. چند سال پیش، در حال برنامه‌ریزی برای سفری به کلمبیا بودم که با سایتی در اینستاگرام به نام Untraceable برخورد کردم. با آن‌ها تماس گرفتم تا ببینم آیا می‌توانند در تنظیم برنامه‌های سفرم به من کمک کنند و از آن زمان با آن‌ها دوست مانده‌ام. ایده آن‌ها این است که گردشگران نباید پس از بازگشت به خانه، هیچ اثری از خود به جا بگذارند، "فقط رد پایتان روی شن" عبارتی بود که ساموئل میجیا، مالک و گرداننده Untraceable، به کار برد. و این دقیقاً نکته من است. همچنین در نسخه ۱۹ فوریه خود، Medium نوآوری‌های زیست‌محیطی در بخش گردشگری و مهمان‌نوازی را چیزی بیش از یک روند گذرا توصیف کرد. امروزه مسافران به دنبال جایی برای اقامت نیستند، بلکه به دنبال تجربه‌های پایداری هستند که با ارزش‌هایشان هم‌خوانی داشته باشد و هتل‌ها در سراسر جهان با نوآوری‌هایی مانند نمای شیشه‌ای فتوولتائیک، سیاست‌های بدون ضایعات و سرو غذاهای مزرعه تا میز پاسخ می‌دهند. پایداری فراتر از موارد آشکار: یکی از اولین چیزهایی که هنگام فکر کردن به امارات متحده عربی به ذهن می‌آید، گواهینامه‌های سبز آن است. این ابتکار که تقریباً ۲۰ سال پیش توسط شیخ محمد بن راشد به عنوان شرطی برای تمام ساختمان‌های جدید مطرح شد، امروزه به جزئی از طراحی، ساخت و بهره‌برداری تبدیل شده است. اما سبز بودن تنها به دریافت گواهینامه محدود نمی‌شود؛ بلکه به نفس کشیدن سبز، صحبت کردن سبز و عمل کردن سبز در همه جنبه‌های زندگی مربوط است، این یک ذهنیت است که تنها به نحوه طراحی ساختمان مربوط نمی‌شود، بلکه نحوه بهره‌برداری از آن را در هر لحظه و هر روز تعیین می‌کند. حفظ آب: حفظ آب فقط به نصب توالت‌ها و شیرهای کم‌مصرف یا دوش‌های هواده محدود نمی‌شود، بلکه شامل آموزش کارکنان و تغییر ذهنیت تیم‌هایی است که اتاق‌ها را تمیز می‌کنند، به عنوان مثال، یک توالت کم‌مصرف زمانی در مصرف آب صرفه‌جویی نمی‌کند که کارکنان در طول تمیز کردن، آن را پنج بار بشویند، به همین ترتیب، ماشین‌های ظرفشویی که برای کاهش مصرف آب برنامه‌ریزی شده‌اند، تنها زمانی در صرفه‌جویی مؤثر هستند که به درستی استفاده شوند. به عنوان نمونه، Ginox، یک تولیدکننده سوئیسی یخچال و هودهای تهویه، هودی خودشوینده تولید کرده که از آنزیم‌ها برای تمیز کردن فیلترها از چربی و روغن استفاده می‌کند و سپس دوباره با استفاده از آنزیم‌ها آب مصرف‌شده برای شستشوی فیلترها را تصفیه می‌کند، استفاده از این آب تصفیه‌شده به عهده بهره‌بردار است، شاید بتوان از آن برای شستشوی توالت‌ها استفاده کرد، اما Ginox ادعا می‌کند که حتی نوشیدن این آب نیز ایمن است. بهره‌وری انرژی: سیستم‌های نورپردازی، گرمایش و سرمایش با بهره‌وری انرژی می‌توانند مصرف انرژی را به حداقل برسانند اگر کارکنان نیز هنگام ترک محل، چراغ‌ها را خاموش کنند یا شاید شما آماده‌اید که نورافکن‌های نمای خارجی و تابلوهای خود را پس از ساعتی مشخص خاموش کنید این نیز یک ذهنیت و شیوه زندگی است. مصالح پایدار: ما متعهد به طراحی هتل‌ها و رستوران‌هایی هستیم که تنها از مصالح پایدار استفاده کنند، اینکه سرمایه‌گذار/توسعه‌دهنده یا سازندگان تصمیم بگیرند که به مشخصات ما پایبند باشند یا به دنبال جایگزین‌های غیرپایدار و ارزان‌تر بگردند، به انتخاب و مسئولیت آن‌ها برمی‌گردد اما این انتخاب‌ها قطعاً بازتابی از تعهد – یا عدم تعهد – آن‌ها به آینده‌ای پایدار است. سودآوری سبز مسئولانه: از پرداخت هزینه بیشتر برای تجهیزات فناوری پیشرفته مانند نمای فتوولتائیک برای صرفه‌جویی در مصرف آب یا انرژی، فیلتر کردن و بطری کردن آب خود (و به این ترتیب صرفه‌جویی در پلاستیک و حمل‌ونقل) یا معرفی برنامه‌هایی برای مدیریت زباله‌ها – دیگر مسئله صرفه‌جویی در هزینه‌ها در بلندمدت نیست. همچنین، مسئله این نیست که آیا شما به یک جامعه مشتریان سبز و سازگار با محیط زیست پاسخ می‌دهید یا فرصت را از دست می‌دهید، موضوع این است که آیا شما یک فرد مسئول، خودانتقاد و چالش‌گر هستید که به جهانی که برای نسل‌های بعدی باقی می‌گذارید اهمیت می‌دهید، یا اینکه فقط به سودهای امروز فکر می‌کنید. بله، شما یک کسب‌وکار را اداره می‌کنید و کسب‌وکارها باید سودآور باشند، اما تفاوتی بین سودآوری مسئولانه و طمع وجود دارد، تفاوتی وجود دارد بین بازگشت سرمایه به‌شیوه‌ای مسئولانه و اقدامات مخربی مانند قطع درختان جنگل‌ها، تنظیم بیش‌ازحد دما برای سرمایش یا گرمایش، و نورپردازی‌های بی‌مورد که تنها برای ظاهر زیبا و خودنمایی انجام می‌شود. این نوع نمایش‌ها در شرایط فعلی، نمی‌توانند برای مدت طولانی ادامه داشته باشند و پایدار نخواهند بود. ✍🏻 "دانیل دورینگ" مدیرعامل مرکز بین المللی مهمانوازی Thomas Klein

ایجاد شده: 15/مهر/1403 آخرین ویرایش: 15/مهر/1403

آقای وزیر زخم کرونا هنوز بر پیکره مشاغل گردشگری ایران باقی است.

بر اساس گزارش WTTC تقریبا ۷۰ میلیون نفر از افراد شاغل در صنعت گردشگری کار خود را در طول همه گیری کرونا از دست دادند که کشور ما نیز از این حیث آسیب های جدی و قابل توجهی دید که هنوز آثار آن بر پیکره مشاغل گردشگری کشور باقی مانده است. هر چند بر اساس گزارش WTTC زنان و جوانان بیشترین آسیب را از همه گیری دیدند؛ چرا که این اقشار بیشتر در صنعت مهمانداری و خدمات غذایی مشغول به کار بودند. همه گیری کرونا با تاثیر منفی دوساله بر صنعت گردشگری ایران و جهان، تحولات ناشی از این پاندمی که بیشتر بر کسب و کارهای این حوزه تاثیر گذار بود و توسعه دیجیتالی شدن در اکوسیستم جهانی گردشگری، اتخاذ اقدامات حمایتی و شتابدهی را می طلبد، هر چند برخی اقدامات در حوزه مطالعات، آموزش و برنامه ریزی گردشگری کشور در طی دو سال گذشته موثر بوده اما نیازمند توجه جدی تر در سایر بخش ها هستیم. علیرغم بهبود اقتصادی صنعت گردشگری کشور در دوران پساکرونا، بهبود اجتماعی همچنان دچار مشکلات بسیار است؛ از جمله اتخاذ بسته های تشویقی برای کسب و کارهای خلاق، شتابدهی به ایجاد مشاغل دیجیتال و حمایت از زنان و جوانانی که معمولا در شغل های غیر رسمی، پاره وقت و بدون امنیت شغلی هستند. آقای وزیر!!! اینکه شما در برنامه های خود اقتصاد دیجیتال را پیشران صنعت گردشگری در دستیابی به اهداف برنامه هفتم توسعه دانسته اید جای بسی خوشحالی دارد اما باید توجه داشته باشید فعال کردن اقتصاد دیجیتال در حوزه گردشگری برای شناساندن ظرفیت ها و جاذبه های مقاصد که در برنامه هفتم توسعه نیز به آن اشاره شده نیازمند اتخاذ برخی اقدامات سنت شکنانه است از جمله توجه بیشتر به دانشگاه ها و پژوهشگران در امر مطالعات و برنامه ریزی، حمایت جدی از استارتاپ ها و کسب و کارهای خلاق، توسعه نقش آفرینی تشکل ها در برگزاری رویدادهای داخلی و خارجی و ایجاد ساختار مرتبط با اقتصاد دیجیتال در بدنه معاونت گردشگری کشور را می طلبد. در اکوسیستم نوین گردشگری که در آن با چالش‌های متعددی از جمله جنگ‌، بحران‌های انسانی و نابرابری‌های اجتماعی مواجهیم‌ و فرصت های نوظهور همچون ایجاد کسب و کارهای دیجیتال خودنمایی می کنند و با توجه به شعار روز جهانی گردشگری در سال ۲۰۲۴ که به اهمیت گردشگری به عنوان یک عنصر مولد صلح و دوستی تاکید دارد و بر قدرت پیدا و پنهان گردشگری که می تواند جهان را به مکانی آرام‌تر، زیباتر و سرشار از همزیستی مسالمت آمیز تبدیل کند تاکید دارد. دولت ها نباید از نقش مهم و حیاتی این معجزه گر صلح و دوستی غافل شوند و نیازمند آن هستیم نوع نگاه به گردشگری به عنوان یک ابزار رشد و شتابدهی به وضعیت اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی تغییر یابد و شاهد رشد بیش از پیش این صنعت و آوازه های جهانی آن باشیم. با امید به آنکه اتخاذ سیاست های حمایتی و پیشران موجب رونق و رشد و فراموشی خاطرات روزهای ناگوار همه گیری کرونا برای فعالین پر تلاش صنعت گردشگری کشورمان باشد. ✍🏻 فرناز نیک خواه، مدیرعامل شتابدهنده فاخربوم دانشگاه علم و فرهنگ

ایجاد شده: 15/مهر/1403 آخرین ویرایش: 15/مهر/1403

روز جهانی گردشگری "گردشگری و صلح"

با نزدیک شدن به روز جهانی گردشگری در تاریخ ۲۷ سپتامبر ۲۰۲۴، سازمان جهانی گردشگری یادداشتی جامع در مورد شعار امسال با عنوان "گردشگری و صلح" منتشر کرده است. این یادداشت به بررسی نقش کلیدی صنعت گردشگری در تقویت صلح جهانی و آشتی بین فرهنگ‌ها می‌پردازد. این یادداشت همچنین تأکید دارد که گردشگری، به عنوان یک صنعت جهانی با ظرفیت‌های بی‌نظیر در ایجاد توسعه پایدار، می‌تواند نیرویی قدرتمند برای ترویج تفاهم بین‌المللی و حل‌ مسالمت‌آمیز اختلافات باشد.پیگیری صلح یک تلاش مستمر است و پیشرفت از طریق گردشگری بیش از هر زمان دیگری اهمیت دارد، گردشگری می‌تواند به عنوان یک کاتالیزور اساسی در تقویت صلح و تفاهم بین ملت‌ها و فرهنگ‌ها و همچنین در حمایت از فرآیندهای آشتی نقش حیاتی ایفا کند. علاوه بر این، گردشگری به وضوح با ارکان سازنده صلح مانند عدالت اجتماعی، حقوق بشر، برابری اقتصادی، توسعه پایدار و دموکراسی گسترده با توانایی حل‌وفصل منازعات به شیوه‌ای غیرخشونت‌آمیز مرتبط است. بزرگترین قدرت گردشگری، علاوه بر اینکه یک موتور اقتصادی است، در این است که افراد را در شرایط غیرمخالفانه گرد هم می‌آورد. گردشگری پتانسیل دارد که به صلح به طرق مختلف کمک کند و این زمینه‌ها باید به درستی بررسی و ارزیابی شوند. گردشگری به عنوان ابزاری برای صلح باید به حساسیت نسبت به صلح توجه داشته باشد و از هر دو منظر – عرضه‌کنندگان و مصرف‌کنندگان – فهمیده شود، نه به عنوان یک استراتژی جداگانه برای صلح، بلکه به عنوان بخشی از تحول اجتماعی به سوی فرهنگ صلح. گردشگری صلح، نسبت به نیروهای اقتصادی و اجتماعی آگاه است و مسئولیت اجتماعی را نیز در نظر دارد، این نوع گردشگری در پی آن است که در چارچوب فرصت‌های موجود، به دموکراتیزه شدن جامعه، روابط بین‌المللی و نظام جهانی، با آگاهی از قدرت اتحادها، کمک کند. علاوه بر این، گردشگری زمینه‌ای حاصلخیز برای نوآوری و کارآفرینی فراهم می‌کند. با تشویق راه‌حل‌های خلاقانه و مدل‌های کسب‌وکار جدید، گردشگری می‌تواند رشد اقتصادی را تسریع کرده و فرصت‌های منحصربه‌فردی برای استعدادهای جوان فراهم آورد. حمایت از ابتکارات کارآفرینی در گردشگری می‌تواند به توسعه پایدار منجر شود و پلتفرم‌هایی برای استراتژی‌های نوآورانه در زمینه صلح‌سازی ایجاد کند. آینده گردشگری در دستان جوانان است. با سرمایه‌گذاری در جوانان، فراهم کردن فرصت‌های آموزشی و مهارتی، و تشویق به مشارکت فعال آن‌ها در بخش گردشگری، می‌توانیم از پتانسیل آن‌ها برای هدایت تغییرات اجتماعی و ترویج صلح بهره‌برداری کنیم. استعدادهای جوان چشم‌اندازهای تازه، خلاقیت و انرژی را به ارمغان می‌آورند که برای تحول مداوم گردشگری به عنوان نیرویی برای خیر ضروری است. روز جهانی گردشگری ۲۰۲۴ به دنبال بررسی تقاطع گردشگری و صلح‌سازی است و این موضوع را برجسته می کند که چگونه سفر، تبادل فرهنگی و شیوه‌های گردشگری پایدار می‌توانند به حل‌وفصل منازعات، آشتی و ترویج صلح در سراسر جهان کمک کنند. در روز جهانی گردشگری، سازمان جهانی گردشگری با گرد هم آوردن ذینفعان از بخش‌ها و رشته‌های مختلف، هدف دارد ایده‌های نوآورانه، استراتژی‌ها و همکاری‌های جدیدی ایجاد کند تا قدرت تحول‌آفرین گردشگری را در ساختن پل‌ها، تقویت گفتگو و ترویج صلح و آشتی به کار گیرد. تفلیس، گرجستان، ۲۷ سپتامبر ۲۰۲۴

ایجاد شده: 2/مهر/1403 آخرین ویرایش: 2/مهر/1403

گردشگری؛ زبان صلح و دوستی

بیست و هفتم سپتامبر ۲۰۲۴ میلادی، مصادف با ششم مهر ۱۴۰۳، روز جهانی گردشگری است و سازمان جهانی گردشگری طبق روال هر سال، شعار این روز را «گردشگری و صلح» تعیین نموده و بر این اساس کشورهای عضو تلاش می کنند در سال پیش روی خود راهبردهای مناسب و مؤثری در جهت توسعه گردشگری و تقویت صلح و دوستی در ابعاد داخلی و بین المللی تدوین و اجرا نمایند. این موضوع بهانه ای شد تا یادداشتی کوتاه دراین باب، تقدیم شما خوانندگان و فعالان عزیز گردشگری نمایم. گردشگری اساساً صنعتی است؛ انسان محور، ارتباط محور، اجتماع محور و رویداد محور و همین خصلت ها، آن را به صنعتی نرم تبدیل کرده است . صنعتی که عاری از هرگونه پیچیدگی، ابهام و خشونت است. به واقع مایه ی گردشگری؛ میزبانی، میهمانداری و میهمان نوازی است و دقیقاً در چنین فضایی است که گفته می شود؛ میهمان حبیب خداست و فاضل و عارفی چون شیخ ابوالحسن خرقانی نیز بر سردر خانقاه خود چنین نوشت “هر که در این سرا در آید نانش دهید و از ایمانش مپرسید، چه آنکس که به درگاه باریتعالی به جان ارزد البته بر خوان بوالحسن به نان ارزد” و این گفتاری است بشر دوستانه وپیام آور صلح، دوستی و مودت . گردشگری از هرگونه جنگ، نزاع، درگیری و تنش داخلی و خارجی گریزان است و به شدت تحت تأثیر این قبیل عناصر درمحیط کلان بازاریابی قرار می گیرد و به همین دلیل شکننده و ترسواست. زبان آن، زبان گفتگو و صلح است و دولت ها باید تلاش کنند تا با بهره گیری از این ظرفیت عظیم و ارزشمند به تقویت دیپلماسی بین المللی خود بپردازند. چراکه گردشگری می‌تواند علاوه بر توسعه اقتصادی، به عنوان ابزاری مؤثر برای ترویج و گسترش صلح، دوستی و همزیستی مسالمت‌آمیز در جهان عمل کند. گردشگری فرصتی بی‌نظیر برای تبادل و ارتباطات بین فرهنگی است و در کشوری چون ایران می تواند به عنوان ابزاری مؤثر برای مقابله با ایران هراسی ایفای نقش کند و در این خصوص تبادل گردشگران بین کشورها می‌تواند به کاهش قضاوت های منفی کمک کرده و تصویر ذهنی گردشگران و ملل مختلف جهان را در مورد مقاصد گردشگری یا کشورهای مقصد مثبت نماید و در نتیجه به ایجاد صلح و پایداری آن کمک کند. همچنین می‌تواند با ایجاد فرصت‌های شغلی جدید و افزایش درآمد مقاصد گردشگری و جوامع محلی، منجر به کاهش تنش‌های اجتماعی، مناقشات داخلی و اقتصادی پایدارتر برای کشورها شود. گردشگری یک ابزار دیپلماسی غیررسمی برای کشورها است و دولت ها می توانند از طریق برنامه ریزی، سازماندهی و مدیریت سفرهای گروهی یا دسته جمعی و رویدادهای بین المللی، زمینه‌ساز گفت‌وگوهای سازنده با کشورهای مختلف جهان باشند. بنابراین هر جا صلح، آرامش، گفتگو و امنیت باشد، مسلماً توسعه ی گردشگری نیز سهل تر شده و سرعت می گیرد و ارمغانش آبادانی، نشاط و سرزندگی اقتصادی و اجتماعی و تقویت روابط سیاسی بین کشورهاست. چنانچه می دانید، دو کشور کره جنوبی و شمالی از زمان جنگ کره در دهه ۱۹۵۰ تا کنون در وضعیت تنش قرار دارند. با این حال، در سال‌های اخیر، برنامه‌های گردشگری ویژه ای برای شهروندان کره جنوبی به منظور بازدید از مناطق خاصی در کره شمالی طراحی شده است. این برنامه‌ها نه تنها به ترویج و ارتباطات بین فرهنگی دو کشور کمک کرده‌اند، بلکه فرصتی برای گفتگو و تعامل سازنده نیز فراهم نموده اند. به عنوان مثال، در سال ۲۰۱۸میلادی، با توجه به کاهش تنش‌ها بین دو کشور، سفرهایی تحت عنوان “سفرهای دوستی” ترتیب داده شد که هدف آن ایجاد ارتباطات انسانی و فرهنگی بین دو کشور بود. در این تورها گردشگران کره جنوبی از مکان‌های تاریخی، فرهنگی و طبیعی کره شمالی بازدید کرده و با زندگی روزمره مردم آن کشور آشنا می شدند. آنچه مسلم است، گردشگری و تبادل گردشگر بین کشورها به تدریج باعث کاهش تنش‌ها بین آنها می شود و زمینه‌ساز گفت‌وگوهای بیشتر و صلح پایدار خواهد بود. لذا در خاتمه و درجمع بندی این یادداشت، مجدداً تأکید می کنم که در دنیای معاصری که در آن با چالش‌های متعددی از جمله جنگ‌، بحران‌های انسانی و نابرابری‌های اجتماعی مواجهیم ،اهمیت گردشگری به عنوان یک عنصرمولد صلح و دوستی بیشتر نمایان می‌شود و این قدرت پیدا و پنهان گردشگری است که می تواند جهان را به مکانی آرام‌تر، زیباتر و سرشار از همزیستی مسالمت آمیز تبدیل کند و دولت ها نباید از نقش مهم و حیاتی این معجزه گر صلح و دوستی غافل شوند. ✍ احمد دیناری؛ مشاور، سخنران و نویسنده حرفه ای سرمایه گذاری گردشگری

ایجاد شده: 2/مهر/1403 آخرین ویرایش: 2/مهر/1403

چگونه گروه هتل‌های LEVA با ترکیب نوآوری و مهمان‌نوازی به موفقیت جهانی دست یافتند

من، JS Anand، موسس و مدیرعامل گروه هتل‌های LEVA، از همان ابتدا که ایده تأسیس این برند به ذهنم رسید، رویایی داشتم: ایجاد مجموعه‌ای از هتل‌ها که فراتر از اقامتگاهی ساده باشند و تجربه‌ای منحصربه‌فرد از مهمان‌نوازی مدرن را به مهمانان ارائه دهند.طی بیش از ۲۰ سال فعالیت در صنعت مهمانداری، این رویای من با ایجاد هتل‌های LEVA به واقعیت تبدیل شده است؛ هتل‌هایی که با ترکیب نوآوری، فناوری پیشرفته، و تمرکز بی‌نظیر بر مهمانان، خود را در بازار جهانی متمایز کرده‌اند. اما برای من، این تنها آغاز یک سفر طولانی است. هتل‌های LEVA چیزی فراتر از یک برند هتلداری معمولی هستند. از روز اول، مأموریت ما این بود که اقامت در هتل‌های LEVA صرفاً به معنای داشتن یک تخت برای استراحت نباشد؛ بلکه هر هتل ما باید فضایی باشد که با فرهنگ محلی ترکیب شود و تجربه‌ای منحصربه‌فرد از مدرنیته و آسایش را ارائه دهد. این ترکیب به ما این امکان را می‌دهد که با بکارگیری طراحی‌های خلاقانه و استراتژی‌های موقعیت‌یابی دقیق، خود را در بازار هتلداری رقابتی به خوبی متمایز کنیم. یکی از اصول کلیدی ما در هتل‌های LEVA، سفارشی‌سازی تجربه مهمانان است. هر مهمان با نیازها و انتظارات خاص خود وارد هتل ما می‌شود و وظیفه ما این است که این نیازها را به بهترین نحو برآورده کنیم. خدمات ما به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که کاملاً شخصی‌سازی شده و متناسب با خواسته‌های مهمانان باشند. برای دستیابی به این هدف، ما به طور مداوم تلاش می‌کنیم تا نظرات و بازخوردهای مهمانان خود را جمع‌آوری کنیم و از آن‌ها برای بهبود خدماتمان استفاده کنیم. هتل های LEVA به عنوان یک برند سبک زندگی، به جای تمرکز بر افزایش هزینه‌های غیرضروری، رویکردی ساده و کارآمد در مدیریت دارد. ما بر اساس نیازهای واقعی هر پروژه و هر بازار، هزینه‌ها را تنظیم می‌کنیم. این بدان معناست که ما تنها بر آنچه که برای ارتقاء یک هتل ضروری است تمرکز می‌کنیم. استراتژی‌های ما برای تبدیل هتل‌ها به شکلی طراحی شده‌اند که نیازی به تغییرات عمده در ساختارهای فیزیکی نداشته باشند. در عوض، ما از چارچوب‌های موجود استفاده می‌کنیم و عناصری از برند LEVA را به آن‌ها اضافه می‌کنیم تا ارزش افزوده‌ای برای مهمانان و مالکان ایجاد کنیم. این رویکرد به ما اجازه می‌دهد تا موقعیت بازار را بهبود بخشیده و همزمان سودآوری برای مالکان را حفظ کنیم. در دنیای امروز، فناوری یکی از ابزارهای کلیدی در هر صنعت است و هتلداری نیز از این قاعده مستثنی نیست. ما در LEVA به قدرت فناوری برای بهبود تجربه مهمانان باور داریم و از ابزارهای پیشرفته‌ای برای ارتقای عملیات خود بهره می‌بریم. به عنوان بخشی از رویکرد نوآورانه ما، از چهار رکن اصلی – افراد، هنر، طراحی و فناوری – برای ارائه یک تجربه جامع به مهمانان استفاده می‌کنیم. هر یک از این ارکان نقش مهمی در شکل‌دهی تجربه‌ای متمایز برای مهمانان ما دارند. ما با استفاده از سیستم‌های توزیع جهانی و مدیریت شهرت آنلاین، نه تنها به مهمانان این امکان را می‌دهیم که دسترسی سریع و آسان به خدمات ما داشته باشند، بلکه با تحلیل بازخوردها و نظرات آن‌ها، خدمات خود را به طور مداوم بهبود می‌بخشیم. همچنین، استفاده از راهکارهای مدیریت املاک و چک‌این دیجیتال، عملیات هتل‌های ما را ساده‌تر و کارآمدتر کرده است. این رویکرد باعث می‌شود که هم مهمانان از تجربه‌ای راحت و بدون وقفه برخوردار شوند و هم تیم‌های ما بتوانند به‌طور موثرتر بر روی ارائه خدمات تمرکز کنند. یکی دیگر از مزایای استفاده از فناوری در هتل‌های LEVA، قدرت تحلیل داده‌هاست. ما با استفاده از داده‌های جمع‌آوری شده از سیستم‌های مختلف، می‌توانیم نیازها و ترجیحات مهمانان را پیش‌بینی کنیم و خدماتی کاملاً سفارشی و منطبق با انتظارات آن‌ها ارائه دهیم. این سطح از شخصی‌سازی تجربه، به ما این امکان را می‌دهد که وفاداری مشتریان را افزایش دهیم و اطمینان حاصل کنیم که هر بار که مهمانان به هتل‌های LEVA بازمی‌گردند، تجربه‌ای بهتر و کامل‌تر از قبل خواهند داشت. گسترش یک برند سبک زندگی در صنعت هتلداری جهانی به‌طور طبیعی چالش‌های خاص خود را دارد. ما در LEVA با برخی از این چالش‌ها از جمله مدیریت هزینه‌ها و تأمین مالی پروژه‌ها در مناطقی که زیرساخت‌های اقتصادی هنوز به بلوغ نرسیده‌اند، مواجه بوده‌ایم. ایجاد یک برند هتل با سبک زندگی خاص در بازارهای بین‌المللی، بدون حمایت مالی عظیم، نیاز به نوآوری و استراتژی‌های هوشمندانه دارد. یکی از چالش‌های دیگر، شناخت و تطبیق با انتظارات مشتریان در بازارهای مختلف است. بازارهای خاورمیانه، آفریقا و اروپا هر کدام با ویژگی‌ها و نیازهای خاص خود، رویکردهای متفاوتی را می‌طلبند. در منطقه آفریقا، هتل‌های LEVA به سرعت در حال رشد هستند و ما در حال انجام پروژه‌های بزرگی هستیم، اما به دلیل تفاوت‌های فرهنگی و اقتصادی، باید با دقت و با استراتژی‌های سفارشی به این بازارها وارد شویم. با نگاهی به آینده، تمرکز اصلی ما بر گسترش برند LEVA در سه منطقه کلیدی خاورمیانه، آفریقا و اروپا است، در خاورمیانه، ما در حال برنامه‌ریزی برای راه‌اندازی چندین ملک جدید در شهرهای کلیدی هستیم. یکی از مهم‌ترین پروژه‌های ما، افتتاح یک هتل پنج ستاره در ریاض است که در سه‌ماهه چهارم سال جاری میلادی افتتاح خواهد شد. این هتل تنها آغاز برنامه‌های بلندمدت ما برای حضور گسترده‌تر در بازار خاورمیانه است. در عربستان سعودی و مصر، ما به دنبال فرصت‌های جدید برای گسترش برند هستیم. همچنین، در اروپا تمرکز ما بر بازارهایی همچون جمهوری چک و صربستان است که پتانسیل بالایی برای پذیرش هتل‌های سبک زندگی دارند. در همین حال، بازارهای نوظهوری مانند گرجستان، مونته‌نگرو و موریس نیز در فهرست ما برای توسعه آینده قرار دارند. علاوه بر این، بازار آفریقا همچنان یکی از اهداف استراتژیک ما باقی خواهد ماند. ما در حال حاضر پروژه‌هایی را در کشورهایی مانند اوگاندا و نیجریه به اجرا گذاشته‌ایم و قصد داریم با استفاده از فرصت‌های موجود در این قاره، حضور خود را در سایر مناطق نیز گسترش دهیم. در نهایت، هدف نهایی من این است که هتل‌های LEVA به برندی جهانی تبدیل شوند که نه تنها اقامتگاهی برای استراحت، بلکه محلی برای خلق تجربه‌های ماندگار باشند. هر قدمی که در این مسیر برمی‌داریم، به ما نزدیک‌تر به این هدف خواهد کرد و من مشتاقانه منتظر آینده‌ای پر از موفقیت و رشد برای برند LEVA هستم. جی.اس. آناند- مؤسس و مدیرعامل گروه هتل‌های LEVA

ایجاد شده: 25/شهریور/1403 آخرین ویرایش: 25/شهریور/1403

مسیر توسعه استراتژیک گروه هتل‌های رادیسون با چشم‌انداز ۲۰۳۰ عربستان سعودی

به عنوان مدیرعامل گروه هتل‌های رادیسون در عربستان سعودی، کویت و منطقه شام افتخار دارم که نقش کلیدی در پیشبرد اهداف شرکت در هماهنگی با چشم‌انداز ۲۰۳۰ عربستان سعودی ایفا می‌کنم. مسیر شغلی من که از نقش‌های عملیاتی به سمت رهبری استراتژیک گسترش یافته است، به من این فرصت را داده تا دانش و مهارت‌های گسترده‌ای در زمینه صنعت هتلداری، مدیریت عملکرد، نوآوری و رهبری تیم به دست آورم. تحت هدایت من، رادیسون موفق به گسترش حضور خود در شهرهای اصلی و ثانویه در سراسر منطقه شده است، که این امر به مدرن‌سازی بخش مهمان‌نوازی در عربستان سعودی کمک شایانی کرده است. اولویت‌های استراتژیک ما در رادیسون شامل گسترش منطقه‌ای، بهبود تجربه مهمانان و ارتقای بهره‌وری عملیاتی است، در حالی که به طور همزمان از چشم‌انداز ۲۰۳۰ عربستان حمایت می‌کنیم. گروه ما در پروژه‌های عظیمی مشارکت دارد و برنامه‌هایی برای گسترش قابل توجه فعالیت‌های خود دارد، از جمله پروژه‌هایی نظیر Radisson RED در دیریه گیت و توسعه‌های جدید در ریاض، جده و مکه. هدف ما این است که تا سال ۲۰۲۶، تعداد هتل‌های خود را به ۸۰ ملک در حال بهره‌برداری و توسعه برسانیم و ۴۰۰۰ شغل جدید ایجاد کنیم، که این اهداف با برنامه‌ی عربستان برای جذب ۱۵۰ میلیون بازدیدکننده تا سال ۲۰۳۰ همسو است. ما در رادیسون به سعودیزاسیون متعهد هستیم و به طور فعال در حال استخدام نیروهای سعودی و سرمایه‌گذاری در توسعه حرفه‌ای آن‌ها هستیم. به همین منظور، برنامه‌ی "A Brilliant Journey of Advanced Development" (ABJAD) را طراحی کرده‌ایم که هدف آن آماده‌سازی شهروندان سعودی برای نقش‌های مدیریتی است. همچنین، برنامه‌ی "Concierge Navigation to Success" را راه‌اندازی کرده‌ایم که به ارتقاء مهارت‌های حرفه‌ای سرایداران (concierge) سعودی و تجهیز آن‌ها به ابزارها و منابع لازم برای پیشرفت حرفه‌ای کمک می‌کند. ما اخیراً اولین هتل Radisson Individuals را در جده و Radisson Hotel & Residence Riyadh Olaya را در ریاض افتتاح کرده‌ایم. توسعه‌های آینده نیز شامل سومین هتل Radisson Collection در ریاض و گسترش بیشتر در جده و مکه خواهد بود. با داشتن بیش از ۴۴ هتل در حال بهره‌برداری و توسعه در عربستان سعودی، ما در حال ایجاد شبکه‌ای متنوع از املاک هستیم تا به مخاطبان جهانی خدمات ارائه دهیم. نگاه من به آینده شامل شناسایی روندهای کلیدی در بخش مهمان‌نوازی خاورمیانه است، از جمله تمرکز بیشتر بر پایداری، تحول دیجیتال و گردشگری سلامت. ✍🏻 باسل طلال - مدیرعامل گروه هتل‌های رادیسون در عربستان سعودی و کویت

ایجاد شده: 19/شهریور/1403 آخرین ویرایش: 19/شهریور/1403

تم پارک‌ها و اصول سرمایه‌گذاری و مدیریت آنها

تم پارک‌ها یا پارک های موضوعی؛ یکی از جذاب‌ترین تأسیسات و مراکز تفریحی، سرگرمی و گردشگری انسان ساخت در سراسر جهان به شمار می روند که به دلیل تأثیرات اقتصادی و اجتماعی‌ شگرفشان، مورد توجه سرمایه‌گذاران زیادی قرار می گیرند. تم پارک‌ها فضاهای تفریحی هستند که معمولاً حول محور یک موضوع خاص همچون داستان‌های افسانه‌ای، شخصیت‌های کارتونی، تاریخ، فرهنگ، تکنولوژی یا هر موضوع دیگری طراحی و ایجاد می شوند و ترکیبی ازعناصرمختلف نظیر وسایل بازی، نمایش‌ها، جشنواره ها، رستوران‌ها و فروشگاه‌ها در آنها قرار دارند. اصولاً چنانچه مظاهر زیبایی به شکلی مناسب ارائه شوند، برای مردم و یا بازدیدکنندگان جذاب است و تم پارک ها از مصادیق اینگونه اقدامات به شمار می روند. برخی از ویژگی های تم پارک ها عبارتند از : مکان آموزش های غیرکلاسیک اما حضوری هستند در آنها بیشتر می بینید و تأثیر می گیرید در آنها گذشته و حال را می بینید و به آینده می روید و زمان در جلوی چشمتان در حال عبوراست. قدرت تخیل را در انسان ها تقویت می کنند. دارای تنوع و گوناگونی زیادی هستند. شور، شوق، سرزندگی و نشاط اجتماعی در آنها فراوان است. تاریخ، طبیعت و تکنولوژی را یکجا برای مخاطبان و بازدیدکنندگان مهیا می کنند. آرمان شهرها را به شکل تخیلی می توان در تم پارک ها دید. فن آوری در بستر اینگونه فضاهای تفریحی، خودش را نشان می دهد و با مظاهر جدید آن آشنا می شوید. در خمیرمایه و خصلت تم پارک ها، ۵۰ درصد حرف جدی است و ۵۰ درصد تخیلی و تفریح. خلاقیت و نوآوری در آنها موج می زند. تجربه محور هستند. این پارک‌های موضوعی به دلایل زیر از اهمیت ویژه ای در صنعت گردشگری برخوردارند: – جذب گردشگران: تم پارک‌ها می‌توانند میلیون‌ها بازدیدکننده از سراسر جهان و شهروندان بی شماری از مقصد گردشگری که در آن قرار گرفته اند را به سوی خود جذب کنند و به رشد صنعت گردشگری کمک کنند. – ایجاد اشتغال: این پارک‌ها به طور مستقیم و غیرمستقیم فرصت‌های شغلی بسیاری را ایجاد می‌کنند. – توسعه اقتصادی: تم پارک‌ها می‌توانند به رونق اقتصادی مناطق محلی کمک کنند و افزایش درآمدهای مالیاتی را به همراه دارند. – قابلیت بهره برداری دوگانه: هم گردشگران و هم شهروندان مقاصد گردشگری، امکان بهره مندی از این فضاهای تفریحی و گردشگری را دارند. به یاد دارم در جلسه ای که در تاریخ هفتم اردیبهشت ۱۴۰۱ در استانداری خراسان رضوی برگزار شد، ایده ی ایجاد یک تم پارک یا پارک موضوعی با عنوان پارک تمدنی ایوان سلیمانی توسط گروه مشاوران سریال تلویزیونی ملک سلیمان ارائه شد. ایده خوبی بود و البته من احتمال اجرای آن در مشهد و پیرامونش را به دلایل مختلف، کم می دانستم در این پارک، پیش بینی شده بود که با نگاه به گذشته تا حال و با بهره گیری از مفاهیم قرآنی و آینده نگری مبتنی بر آن به تصویرسازی آینده پرداخته شود. خلاقیت، نوآوری و تجربه گرایی از ویژگی های خاص این طرح و به صورت کلی تم پارک هاست، اما اجرای این قبیل ایده ها و طرح ها در ایران با توجه به چالش های موجود در حوزه سرمایه گذاری همچون، رویکردها و نگرش های متفاوت و گاهاً نامناسب نسبت به ایجاد و توسعه اینگونه تأسیسات در برخی مقاصد گردشگری، مشکل تأمین زمین، تأمین مالی و فرایندهای نفس گیر سرمایه گذاری به ویژه در حریم و خارج از حریم شهرها در قامت و استانداردهای بین المللی آن تا حدودی ناممکن است. با این وجود سرمایه‌گذاری در تم پارک‌ها نیازمند مطالعه، شناخت کافی، دقت، برنامه‌ریزی و تأمین مالی مناسب است. لذا در ادامه یادداشت به برخی از اصول کلیدی سرمایه گذاری در اینگونه تأسیسات گردشگری اشاره می کنم: الف. مطالعات بازار و بازاریابی گام اول قبل از هر سرمایه‌گذاری، انجام تحقیقات بازاراست. این تحقیقات باید شامل تحلیل رقبا، شناسایی نیازها و خواسته‌های مشتریان ، بررسی روندهای بازار و همچنین تعریف و تبیین استراتژی ها و تاکتیک های مناسب و مؤثر بازاریابی باشد. ب.مطالعات فنی و اقتصادی پیش بینی و برآورد حجم سرمایه گذاری پروژه، نحوه تأمین مالی، طول دوره ساخت و طول دوره بازگشت سرمایه، مدل سرمایه گذاری و احیاناً مشارکت، اشتغال ایجادی در زمان ساخت و در زمان بهره برداری، تأسیسات و تجهیزات مورد نیاز و برآورد مالی آن و سایر اطلاعات مالی و فنی برای حرکت در یک مسیر صحیح و هوشمندانه سرمایه گذاری بسیار لازم و ضروری است. پ . انتخاب مکان مناسب زمین یا همان مکان اجرای پروژه یکی از عوامل حیاتی در موفقیت تم پارک است و در این ارتباط دسترسی آسان، نزدیکی به جاذبه‌های گردشگری دیگر و آب و هوای مناسب از جمله شاخص های انتخاب مکان یک تم پارک به شمار می روند. ت.طراحی جذاب بررسی الگوهای خارجی و بومی سازی آنها در طراحی تم پارک و توجه به جذاب بودن آن و همچنین متناسب بودن عناصر و فضاهای مختلف آن با موضوع انتخابی، از جمله نکات مهم در طراحی تم پارک ها به شمار می روند. همچنین ایجاد و توسعه زیرساخت‌ها و امکانات لازم برای ارائه خدمات با کیفیت به بازدیدکنندگان نیز بسیار مهم است. ث. تأمین مالی بهتر است سرمایه گذاران اینگونه تأسیسات گردشگری، بخش زیادی از سرمایه مورد نیاز پروژه را خودشان تأمین کنند تا در مسیر سرمایه گذاری با چالش های تأمین مالی و متعاقب آن عدم تکمیل و بهره برداری از پروژه طبق برنامه زمانبندی تعیین شده مواجه نشوند و بخش دیگر آن را از طریق وام‌های بانکی یا مشارکت‌های عمومی-خصوصی و یا بازار سرمایه تأمین نمایند. مدیریت تم پارک ها معمولاً خصوصی است، اما بستر اصلی را دولت یا نهادهای عمومی همچون شهرداری ها در اختیار سرمایه گذاران قرار می دهند و اساساً دو نوع فعالیت در تم پارک ها وجود دارد: فعالیت های اصلی که مربوط به موضوع یا تم اصلی پارک است فعالیت های فرعی که به آنچه که نیازهای جانبی بازدیدکنندگان را تأمین می کنند، اشاره دارد و درآمد اصلی تم پارک ها به واسطه آن تأمین می شود. مدیریت مؤثر تم پارک ها شامل جنبه کلیدی همچون مدیریت عملیات، تجربه مشتری، نوآوری و ارزیابی عملکرد است که باید مدنظر و توجه مدیران و بهره برداران این قبیل پارک ها قرار گیرند و برای هر یک از آنها طرح یا برنامه مدون و عملیاتی داشته باشند. یکی از بهترین و مؤفق ترین نمونه‌های تم پارک در دنیا، دیزنی لند است که توسط والت دیزنی در سال ۱۹۵۵ در کالیفرنیای ایالات متحده آمریکا ایجاد شده است. این دیزنی لند با طراحی خلاقانه، جاذبه‌های متنوع و تجربه کاربری بی‌نظیر، توانسته است میلیون‌ها بازدیدکننده را از اقصی نقاط جهان به سوی خود جذب کند. قبل از تأسیس دیزنی لند، والت دیزنی تحقیقات گسترده‌ای درباره نیازها و خواسته‌های خانواده‌ها انجام داد تا بتواند یک محیط تفریحی مناسب برای همه سنین ایجاد کند و در انتخاب مکان آن وسواس خاصی به خرج داد و انتخاب مکان دیزنی لند در کالیفرنیا به دلیل آب و هوای مناسب و نزدیکی به شهرهای بزرگی مانند لس‌آنجلس بسیار استراتژیک بود. دیزنی لند با طراحی دقیق و توجه به جزئیات، فضایی جذاب و خیال‌انگیز ایجاد کرده و بازدیدکنندگان را به دنیای افسانه‌ای خود می‌برد.تأمین مالی دیزنی لند نیزاز طریق سرمایه‌گذاری شخصی والت دیزنی و همچنین پیش‌فروش بلیت‌ها انجام شد که نشان‌دهنده اطمینانش به موفقیت پروژه بوده است. جمع بندی: با توجه به روند رو به رشد صنعت گردشگری و تقاضای روزافزون مردم برای تفریحات خانوادگی، سرمایه‌گذاری در تم پارک‌ها فرصت مناسب و جذابی برای سرمایه‌گذاری است اما با وجود این جذابیت ها، سرمایه گذاران در کشورهای در حال توسعه و کشوری همچون ایران باید با شناخت کافی، توجه به شرایط اقتصادی، وضعیت بازار و نوسان های آن و جو سیاسی، اجتماعی و فرهنگی حاکم بر کشور و در نظر گرفتن تمام جنبه ها و ملاحظات لازم، پای در این عرصه بگذارند تا سرمایه گذاری و کارآفرینی موفق و هوشمندانه را در این قبیل تأسیسات و فضاهای تفریحی، سرگرمی و گردشگری تجربه کنند. ✍🏻 احمد دیناری؛ مشاور، سخنران و نویسنده ی حرفه ای سرمایه‌گذاری گردشگری

ایجاد شده: 19/شهریور/1403 آخرین ویرایش: 19/شهریور/1403