خانه‌مسافر یا هر نوع فعالیت که با توجه به نیاز به وجود می‌آید و با تداوم نیاز، پایدار می‌گردد، هیچگاه پایان نخواهد یافت. حتی برخی مشاغل نابهنجار مانند کوپن فروشی، برخی واسطه‌گری‌ها، ارز فروشی کنار خیابان و ... که پدیده‌هایی کاملا مقطعی و وابسته به شرایط هستند نیز هرگز از بین نمی‌روند. این‌ها معلول اقتصاد نابسامان و عدم نظارت سیستم‌ها نه از ناتوانی بلکه آگاهانه و از نخواستن است.
خانه‌مسافر یک موضوع حادث نیست بلکه پیشینه دیرینه دارد. در حقیقت باید گفت افزایش مسافرت‌ها و نیاز روزافزون مسافران به خدمات اسکان و پذیرایی و... باعث به وجود آمدن مشاغل پیشرفته گردشگری به اشکال مختلف هتل، مهمانپذیر، مسافرخانه و... شده است.
همواره سطوحی از جامعه هستند که به دلیل شرایط اقتصادی، اجتماعی، انگیزه شخصی، هدف‌های خاص و... اقبال بیشتری به بهره‌گیری از فضاهای غیر عمومی‌تر مانند خانه‌مسافر دارند و گروهی نیز به دلیل سرمایه اندک، نیاز معیشتی، فرار از تعرفه‌ها، حقوق قانونی دولتی و یا حتی اهداف خاص و پنهان و ... در امر سامان دادن مراکز اقامتی از این قبیل فعال می‌شوند. حال به تناسب شرایط، کم و زیاد خواهد شد.
مهمترین بحث در مدیریت این قبیل فعالیت‌ها چنانکه برخی کارشناسان نیز اشاره کرده‌اند، ساماندهی و نظارت و قانونمند کردن آنهاست نه مقابله و حذف. در این نظام‌دهی، باید مساله مزیت‌های هر بخش در فضای رقابتی و باز کردن میدان انتخاب مصرف کننده مد نظر قرار گیرد تا هم فعالان و هم مصرف‌کنندگان در چارچوب موازین قانونی، رفتار کنند.
با هر آنچه خارج از روال قانون باشد باید قاطعانه و به شدت برخورد گردد. برای مثال شهرداری در مورد ساخت و ساز غیر قانونی، حکم قلع و قمع دارد.
به نظر من، اصلی‌ترین عامل بروز مشکل و نابسامانی در اینگونه موارد، تمایل گروهی از افراد به انحصار به جای پذیرفتن واقعیت اقتصاد بازار و ایجاد رقابت در فضای کسب و کار است. اقتصاد دولتی که بزرگترین رانت را برای کارفرمای بزرگ ایجاد کرده، فعالان بخش خصوصی را نیز به جای تلاش به بروز خلاقیت‌ها و ایجاد مزیت‌های رقابتی و تولید برند و جلب و جذب سهم بیشتر از بازار، شایق به حذف رقیب و ایجاد مونوپل و تک بازار کرده است.
متولیان سیاست‌گذاری باید تلاش کنند اولا دولت در بازار کمرنگ شود ( سیاست‌گذار و ناظر باشد نه فروشنده و کارفرما ) و ثانیاً موازین و ضوابط را به نحوی تنظیم کنند که هتلدار در قبال خانه‌مسافر احساس نگرانی، تهدید و رقابت نکند.
هتل، تاسیسات پیشرفته گردشگری، مجهز، مدرن و با قابلیت ارائه خدمات انبوه است که مصرف‌کننده و مشتری خاص خود را دارد و باید دارای ساز و کار بازاریابی سیستماتیک، پویا و پیشرفته باشد. هتل به تناسب قابلیت ارائه خدمات متنوع سطح عالی از قبیل پذیرش هیات‌های عالی رتبه سیاسی، اقتصادی، علمی، هنری، ورزشی و... و نیز داشتن فضاهای لازم برگزاری برنامه‌هایی با موضوعات مهم اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، علمی و... با حجم زیاد افراد و شرکت‌کنندگان، باید معطوف به برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری سطح عالی خدمات گردشگری باشد. یک هتل با سیستم بسته، طبعاً کامیابی و موفقیت لازم را نخواهد یافت.
خانه‌مسافر هم در سطح خود، ممکن است مقبولیت لازم را برای مشتری خود داشته باشد. اما خانه‌مسافر ارائه خدمات در سطح خرد است. اندیشه رقابت دو بنگاه اقتصادی کلان و خرد، چندان موجه به نظر نمی‌رسد. البته تاثیر گسترش خانه‌مسافر را در سطوح پائین‌تر مانند مهمانپذیرها و یا واحدهای اقامتی تا درجه دو را می‌توان ارزیابی کرد.
در بازار باید مزیت رقابتی ایجاد کرد و سپس با اطلاع‌رسانی و تبلیغات مناسب، مصرف‌کننده متناسب با مزایای مورد انتظار به مراکز خدمات مورد نظر کشش خواهد یافت.
علی شعبانی - کارشناس گردشگری
انگلیسی
