در دنیای امروز، گردشگری پایدار و مسئولانه به یکی از دغدغه‌های اصلی صنعت گردشگری تبدیل شده است.
گردشگران بیش از پیش به دنبال تجربه سفرهایی هستند که کمترین تأثیر منفی را بر محیط‌زیست داشته باشند و به جوامع محلی کمک کنند.
در این راستا، مفهوم "نشان سبز" به عنوان یک ابزار قدرتمند برای تشویق و شناسایی واحدهای اقامتی پایدار مطرح شده است.
وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی با تهیه و تدوین دستورالعمل نشان سبز می‌تواند گامی مهم در جهت توسعه گردشگری پایدار در کشور بردارد.
این دستورالعمل با تعریف شاخص‌های مشخص برای واحدهای اقامتی، امکان ارزیابی و رتبه‌بندی آنها را بر اساس عملکرد زیست‌محیطی، اجتماعی و اقتصادی فراهم می‌کند.دریافت گواهی نشان سبز، اقدامی مهم در جهت توسعه گردشگری پایدار و مسئولانه است. در زیر، شاخص‌های تخصصی برای واحدهای اقامتی آورده شده است که می‌تواند به عنوان مبنایی برای تهیه و تدوین دستورالعمل و استانداردهای دقیق‌تر گواهی نشان سبز مورد استفاده قرار گیرد.
مدیریت انرژی:
۱) تدوین برنامه جامع مدیریت انرژی
۲) استفاده از سیستم‌های روشنایی کم مصرف LED
۳) نصب تجهیزات کاهنده مصرف آب در شیرآلات و توالت‌ها
۴) استفاده از سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی با راندمان بالا
۵) عایق‌بندی مناسب ساختمان
۶) تشویق میهمانان به صرفه‌جویی در مصرف انرژی
مدیریت پسماند:
۱)تفکیک زباله در مبدا
۲) کمینه‌سازی تولید زباله از طریق کاهش بسته‌بندی‌های یکبار مصرف
۳) بازیافت مواد قابل بازیافت
۴) کمپوست کردن زباله‌های آلی
۵) همکاری با شرکت‌های جمع‌آوری زباله‌های ویژه
مدیریت آب:
۱) استفاده از سیستم‌های آبیاری قطره‌ای در فضای سبز
۲) جمع‌آوری آب باران و استفاده از آن در آبیاری
۳) نصب تجهیزات تصفیه آب برای استفاده مجدد
۴) آموزش کارکنان و میهمانان برای صرفه‌جویی در مصرف آب
حفاظت از محیط‌زیست:
۱) استفاده از مواد شوینده زیست تخریب‌پذیر
۲) کاهش استفاده از مواد شیمیایی خطرناک
۳) استفاده از مواد اولیه محلی و ارگانیک در رستوران
۴) حمایت از تولید محصولات محلی
۵) حفاظت از تنوع زیستی
آموزش و آگاهی‌رسانی:
۱) آموزش پرسنل در زمینه محیط زیست و گردشگری پایدار
۲) برگزاری کارگاه‌های آموزشی برای میهمانان
۳) تهیه بروشور و بنرهای اطلاع‌رسانی در مورد محیط‌زیست
۴) ایجاد نمایشگاه‌های دائمی در مورد محیط‌زیست
ساختمان و تأسیسات:
۱) استفاده از مصالح ساختمانی بومی و سازگار با محیط‌زیست
۲) طراحی ساختمان‌ها با توجه به شرایط اقلیمی
۳) استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی و بادی
۴) ایجاد فضاهای سبز در اطراف ساختمان
گردشگری مسئولانه:
۱) حمایت از جوامع محلی
۲) احترام به فرهنگ و آداب و رسوم محلی
۳) ارائه تورهای گردشگری پایدار
۴) تشویق میهمانان به بازدید از جاذبه‌های طبیعی و فرهنگی
کیفیت هوا:
۱) کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای
۲) استفاده از وسایل نقلیه عمومی و دوچرخه
۳) تشویق مهمانان به استفاده از حمل‌ونقل عمومی
مدیریت منابع طبیعی:
۱) حفاظت از جنگل‌ها و مراتع
۲) کاهش مصرف کاغذ
۳) استفاده از چوب‌های بازیافتی
چند نکته مهم:
شخصی‌سازی شاخص‌ها: هر واحد اقامتی با توجه به شرایط خاص خود می‌تواند شاخص‌های مورد نظر را شخصی‌سازی کند.
ارزیابی مستمر: ارزیابی مستمر عملکرد واحد اقامتی در زمینه شاخص‌های سبز ضروری است.
توجه به نیازهای محلی: شاخص‌ها باید با توجه به شرایط محیطی و اجتماعی هر منطقه تدوین شوند.
همکاری با جامعه محلی: همکاری با جامعه محلی در اجرای برنامه‌های گردشگری پایدار بسیار مهم است.
در نهایت، دستیابی به گواهی نشان سبز، صرفاً یک گواهی نیست؛ بلکه نشان‌دهنده تعهد جدی واحد اقامتی به حفظ محیط‌زیست و مسئولیت‌پذیری اجتماعی است. این گواهی می‌تواند به عنوان یک مزیت رقابتی قوی در بازار گردشگری عمل کند و اعتماد گردشگران آگاه و مسئولیت‌پذیر را جلب نماید. با اجرای دقیق این شاخص‌ها، واحدهای اقامتی می‌توانند به سهم خود در حفظ محیط‌زیست و کره‌زمین کمک کنند و آینده‌ای پایدارتر را برای نسل‌های آینده تضمین نمایند.
✍🏻 فرزاد زارع کارشناس گردشگری
انگلیسی
