بررسی موانع و مشکلات توسعه گردشگری در وضعیت کنونی و راهکارهای پیشنهادی
بخش گردشگری در سالهای آینده چه شکلی به خود خواهد گرفت؟ این سوالی است که متخصصان صنعت گردشگری در پی یافتن پاسخی مناسب برای آن هستند. اگر چه تحولات اقتصادی و اجتماعی آینده به طور دقیق قابل پیش‌بینی نیستند اما مدیران بزرگترین گروه‌های هتل‌ها و اپراتورهای تور در جهان، صحبت‌ها، نشست‌ها و هم‌اندیشی‌هایی در این باره برگزار کرده‌اند. نتایجی که از بررسی این نشست‌ها به دست آمده، نشان می‌دهند که رفتار تقاضاکنندگان در صنعت گردشگری تغییر کرده است. همین امر باعث شده تا شکل فعالیت‌های گردشگری نیز تکامل پیدا کنند و ادامه فعالیت نهادهای دولتی و خصوصی در این صنعت، منوط به تربیت متخصصان و کارشناسان جدیدی باشد که تاکنون در این صنعت حضور نداشته‌اند. موانع رشد گردشگری در سالهای اخیر علی‌رغم رشد چشمگیر صنعت گردشگری در سالهای اخیر و جایگزین شدن آن با اقتصادهای تک محصولی و فاقد زنجیره خلق ارزش، این حوزه با موانع و مشکلاتی مواجه بوده که برنامه‌ها و طرح‌های کشورها و سازمان پ‌های بین‌المللی را دچار تغییرات و دگرگونی‌هایی کرده و در مواقعی نیز منجر به تعویق لایحه‌ها و راهبرد.های توسعه شده است. طبق بررسی‌هایی که توسط سازمان جهانی گردشگری ( UNWTO ) صورت گرفته، پنج دست‌انداز اصلی رشد گردشگری در سال ۲۰۱۹ موارد زیر است. ۱ - عدم قطعیت طولانی‌مدت درباره برگزیت ۲ - تنش‌های ژئوپلیتیک ۳ - تنش‌های تجاری ۴ - رکود اقتصاد جهانی ۵ - ورشکستگی شرکت توماس کوک این نوشته تاثیر دو مورد از موانع فوق بر روی کشورها را بررسی خواهد کرد. تنش‌های ژئوپلیتیک موقعیت جغرافیایی یک کشور، تاثیر بسزایی در ساختار بازار گردشگری آن کشور دارد. همچنین یکی از مهمترین عواملی که نظریه‌پردازان توسعه و کارشناسان حوزه توریسم در برنامه‌ریزی‌های خود بدان توجه دارند، موقعیت نسبی یک کشور و محل قرارگیری آن نسبت به مراکز سیاسی - فرهنگی جهان است. طبق گزارش انجمن صنفی راهنمایان گردشگری، وضعیت کشورهای همسایه و موقعیت جغرافیایی ایران، مهمترین مانع در فرآیند جذب گردشگر است. از این رو تنش‌های ژئوپلیتیکی که در منطقه رخ می‌دهند، تاثیر بسزایی بر ساختار، میزان بهره‌وری، روند توسعه کمی و کیفی و در نهایت حجم و نوع فعالیت‌های صنعت گردشگری و هتلداری ایران دارند. ورشکستگی گروه توماس کوک گروه Thomas Cook Group قدیمی‌ترین و یکی از بزرگترین شرکت‌های صنعت مهمان‌نوازی و گردشگری بریتانیایی بود که در زمینه مدیریت شرکت‌های هواپیمایی و خطوط چارتر، خطوط کشتی‌های گردشی، ارائه خدمات هتلداری، خدمات توریستی و مسافرتی فعالیت می‌کرد. این شرکت در ۲۳ سپتامبر ۲۰۱۹ ورشکست شد. گرمای کم‌سابقه تابستان ۲۰۱۸، بی‌ثباتی سیاسی در برخی کشورهای مقصد مانند ترکیه، احتیاط مردم در خرج کردن پول‌های غیر ضروری به خاطر برگزیت بریتانیا از اتحادیه اروپا، خرید بلیط به صورت آنلاین و نه با مراجعه حضوری به دفترهای شرکت، اوج گرفتن شرکت‌های هواپیمایی ارزان‌قیمت، گرفتن وام و خرید چند شرکت مسافرتی دیگر و بدهی بسیار در بازپرداخت، از جمله دلایل ورشکستگی گروه "توماس کوک" بودند. این موضوع خیلی زود به یک فاجعه ملی تبدیل شد و دیدیم که چطور به زیرساخت‌های گردشگری بریتانیا لطمه‌ای اساسی زد. چه اقداماتی در راستای جلوگیری از وقوع مشکلات بیان شده و بهبود وضعیت کنونی موثر خواهند بود؟ ۱ - همکاری پویا و سازنده دستگاه دیپلماسی کشور و وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، راهکاری موثر در جهت انعکاس تصویری صلح‌آمیز از کشورمان در عرصه بین‌المللی خواهد بود. این امر با تشکیل هیات‌هایی از مسئولان و متخصصان بین‌الملل‌گرا و کاربلد، میسر خواهد شد. ۲ - ارتقای مزیت‌های نسبی کشور در حوزه گردشگری و تبدیل آنان به مزیت مطلق از طریق تشکیل اتحادیه‌های تجاری و گردشگری، مذاکره با کشورها برای لغو دو طرفه روادید، اعزام دانشجویان مستعد به منظور یادگیری تجربی و نظری مفاهیم و به کارگیری آنان در امور وابسته به اقتصاد گردشگری، سبب چهارچوب‌سازی و حرفه‌ای‌تر شدن فعالیت‌های این حوزه خواهد شد. ۳ - بهبود روند ارائه خدمات و فرآیند توسعه گردشگری، وابسته به پیگیری مداوم و سازنده از شکایات، انتقادات و پیشنهادات گردشگران است. ۴ - دنیا با سرعت در حال تغییر است و ایده‌هایی که تا دیروز نشانه خوش‌فکری مدیران شرکت‌های چندملیتی محسوب می‌شد، امروز دیدگاه‌هایی تاریخ گذشته به حساب می‌آیند که باید از آن‌ها ترسید. مدیران "توماس کوک" همیشه روی روابط تکیه داشتند و خیالشان این بود که به کمک لابی‌گری می‌توانند انحصارشان را در حوزه گردشگری بریتانیایی نگه دارند. هر انحصاری به سرعت باعث از بین رفتن یک کسب و کار می‌شود. زیرا یک جامعه رو به جلو و در حال پیشرفت بر اثر رقابت سالم شکل می‌گیرد. از این رو امکانات تبلیغاتی در یک جامعه مانند بیلبوردها و رسانه‌ها باید به صورت عادلانه بین تمامی کسب و کارها تقسیم شوند. آرش خورمهر - مدیر تولید محتوای انجمن علمی مدیریت و گردشگری دانشگاه تبریز
ایجاد شده: 26/شهریور/1399 آخرین ویرایش: 26/شهریور/1399 مقالات و یادداشت ها
انگلیسی
