کرونا، گردشگری؛ مقدمه‌ای برای شروعی دوباره
امروز صنعت گردشگری نه تنها در کشور بلکه در کل دنیا برای اولین بار بعد از جنگ جهانی دوم تحت تاثیر عاملی ناشناخته و به دور از معادلات پیش‌بینی شده، قرار گرفته و از همین رو در حال سپری کردن رکودی بی‌سابقه است. گردشگری به عنوان صنعتی نوپا حداقل برای جمهوری اسلامی ایران که هنوز مُهر تشکیل وزارتخانه گردشگری آن خشک نشده در این گذرگاه تاریخی، روزهای بسیار سخت و ناامید کننده‌ای را پشت سر می‌گذارد. روزهایی که عدم برنامه‌ریزی صحیح در مدیریت بحران موضوع پیش آمده می‌تواند آینده پسابحران را نیز با وضعیتی اسفناک‌تر از وضعیت موجود، روبه‌رو نماید. کنکاش در پیدا نمودن علت و معلول موضوع و نیز پرداختن به اما و اگرهای قبل بحران نه تنها امروز راهگشا نمی‌باشد بلکه آینده را نیز به شدت تهدید می‌نماید و این همان تکرار اشتباهی است که این صنعت را به ورطه نابودی میکشاند. صنعت گردشگری در کشور به دلیل نداشتن یک چارچوب کلی به عنوان راهبر، همواره در طول این سال‌ها در معرض خطرهای گوناگون بوده که منتهی به دلیل مبتلا شدن به درد روزمرگی، این تهدیدها به آن صورت قابلیت خودنمایی پیدا ننمودند و بدیهی است که همواره در چنین شرایطی، وقوع بحران و یا هرگونه عامل غیر قابل پیش‌بینی، طی طریق را بسیار دشوار می‌نماید. به طور کلی می‌توان گفت که نبود پلن‌های جایگزین در امر تصمیم‌گیری و نیز برنامه‌ریزی در بدنه صنعت گردشگری در طول این سال‌ها، مخاطرات فراوانی را متوجه این صنعت نموده است که اوج آن و یا به عبارتی دیگر تیر خلاص آن را در بحران کرونا ویروس شاهد می‌باشیم. ضعف‌های زیرساختی و نپرداختن اصولی به ابعاد گوناگون گردشگری، همواره به عنوان یکی از نقاط ضعف این صنعت در کشور به شمار می‌آمده که به عنوان مثال می‌توان از گردشگری سلامت به عنوان یک پلن جایگزین در این برهه تاریخی نام برد که متاسفانه عدم پرداختن به این موضوع در طول این سال‌ها تنها بارقه امید این صنعت در این شرایط خاص را ناامید ساخته است. گردشگری سلامت با توجه به تعریف و شرح وظایف مشخص شده جهت این نوع گردشگری با اندکی تغییرات جزئی و بازنگری در آن، می‌توانست به حداقل‌های جلوگیری از رکود پیش آمده کمک شایانی نماید و اینگونه نباشد که شاید بیماران قرنطینه جهت سیر مراحل درمان در هتل‌ها استقرار پیدا نمایند. ( نقل قول از معاونت درمان وزارت بهداشت ) این امر شاید جزئی از اهداف و شرح وظایف گردشگری سلامت باشد و در این برهه حساس بتواند به یکی از ابزارهای مهم جهت کنترل این بحران تبدیل شود اما آماده نبودن زیرساخت‌ها و بسترها و از همه آنها مهم‌تر، کمبود نیروی انسانی حوزه گردشگری و متخصص در امر درمان و سلامت می‌تواند ضمن درگیر نمودن یک جمعیت قابل توجه با این بیماری از لحاظ رویکرد روانی و تاثیرگذاری بر ذهن مخاطب و بازارهای هدف، آینده پسابحران را نیز با مشکلات عدیده‌ای مواجه نماید و اینجاست که موضوع، مفهوم و نقش آموزش در کنترل بحران‌ها به خوبی نمایان می‌گردد. مدیران ارشد در قسمت‌های گوناگون بدنه صنعت گردشگری کشور می‌بایست در خصوص نپرداختن جدی به موضوع آموزش در طول این سال‌ها جوابگو باشند. اما به طور کلی و جدای از موارد مطروحه و پرداختن به "نبایدها" در این شرایط حساس می‌بایست با عزمی جدی و هدفمند "بایدها" را مورد بررسی قرار داد تا که شاید بتوان بعد از گذر از این بحران، بازگشتی سریع و جدی به شرایط اولیه داشته باشیم که در این خصوص می‌بایست دو بخش عمده را مورد بررسی قرار داد؛ 1 - مردم و گردشگران به عنوان مخاطبین اصلی صنعت گردشگری 2 - مراکز ارائه خدمات صنعت گردشگری . به طور کلی صنعت گردشگری چه در کشور و چه در جهان، توسط مردم و گردشگران شکل می‌گیرد و این بدان معناست که می‌بایست جدای از به روز نمودن خدمات گردشگری ، همواره در زمینه فرهنگ‌سازی در میان گردشگران نیز فعالیت نمود چر اکه کسب سود و کسب لذت، دو کفه ترازوی صنعت گردشگری را تشکیل می‌دهند که توسط دو طیف خدمات‌دهنده و خدمات‌گیرنده کسب می‌گردند. بنابراین با فرهنگ‌سازی مناسب، صحیح و اصولی در این حوزه نه تنها می‌توان موجبات افزایش کسب سود را فراهم نمود بلکه می‌توان کسب لذت، هیجان و خلق خاطرات به یادماندنی توسط گردشگران را به بالاترین حد ممکن رساند. با توجه به هم‌زمانی بحران موجود با پیک گردشگری سال و کنسل شدن تمامی مسافرت‌های نوروزی و خانه‌نشین شدن مردم در ایّام نوروز برای اولین بار حداقل در پنجاه سال گذشته، می‌توان از این فرصت استفاده و این تهدید را به فرصت تبدیل نمود و با تدارک برنامه‌های متنوع در حوزه گردشگری ضمن ایجاد نشاط و خلق لحظات شاد و مفرح، فرهنگ گردشگری را نیز در لابه‌لای موضوعات مشابه به مخاطبین انتقال داد. ایجاد یک شبکه اختصاصی توسط رسانه ملی و تلاش در راستای تولید محتوای مربوط در قالب تصویرسازی با رویکرد تعطیلات نوروزی، می‌تواند تا حدودی سهم قابل توجهی در پر نمودن اوقات فراغت مردم را به خود اختصاص دهد. اجرای برنامه‌های زنده از جاذبه‌های گردشگری کشور و حتی برگزاری کنسرت‌ها و نمایش آن به صورت زنده از سیمای ملی می‌تواند ضمن زدودن غم و حالات کسالت‌بار از چهره مردم در ایّام نوروز، لحظات شاد و مفرحی را برای آنان به ارمغان بیاورد. بدون شک تعطیلات نوروزی مهمترین تعطیلات کشور در طول سال می‌باشد که تمامی دستگاه‌های خدماتی در حوزه گردشگری از مدت‌ها قبل در خصوص این تعطیلات برنامه‌ریزی و هزینه‌های قابل توجهی می‌نمایند و لذا هرگونه خلل در رابطه با این تعطیلات، می‌تواند آسیب‌های جدی به بدنه این صنعت وارد آورد. اتفاقی که با ظهور بحران "کرونا" در کشور رخ داده و صنعت گردشگری کشور در حال حاضر با تحمل ضررهای فراوان در بلاتکلیفی کامل به سر می‌برد و شاهد آن هستیم که با توجه به نامعلوم بودن زمان پایان این بحران حتی به صورت احتمالات حداقلی بسیاری از هتل‌ها، رستوران‌ها، آژانس‌های مسافرتی و گردشگری و سیستم حمل نقل زمینی، هوایی،ریلی ... درگیر کنسلی رزرو‌ها و استرداد وجوهات دریافتی می‌باشند که با توجه به هزینه‌کرد بسیاری از این وجوهات در بخش‌های مختلف و خالی ماندن دست بهره‌برداران، روزهای سختی در پیش روی آنان قرار گرفته و تصمیمات شتاب‌زده در خصوص تعطیلی کامل صنعت گردشگری کشور نیز سنگینی این موضوع را دو چندان نموده است. لذا باتوجه به موضوع مطرح شده به نظر می‌رسد که اتخاذ تصمیمات زیر از سوی دولت محترم بسیار ضروری و حیاتی می‌باشد. 1 - بخشودگی‌های مالیاتی و بیمه‌ای بخش گردشگری کشور 2 - کمک به بخش گردشگری در خصوص بازپرداخت تسهیلات بانکی 3 - کمک دولت و سازمان تامین اجتماعی کشور به بخش گردشگری در خصوص حفظ نیروهای انسانی این بخش با توجه به رکود موجود و جلوگیری از فاجعه‌ای دیگر تحت عنوان بیکاری 4 - اطلاع‌رسانی و تبلیغات در خصوص محفوظ ماندن وجوهات رزروی مردم نزد بخش‌های مختلف گردشگری با هدف استفاده از خدمات توسط مردم در ماه‌های آینده به صورت اعتبار سفر همراه با تخفیفات ویژه 5 - فراهم نمودن مقدمات جهت تعطیلات فصلی به مدت یک هفته و حداقل در دو فصل با توجه به زمان پایان بحران مذکور تحت عنوان تعطیلات پاییزی و تعطیلات زمستانی به منظور جبران آسیب‌های تعطیلات نوروز و استفاده از ظرفیت زمان‌های غیر پیک مانند فصل زمستان جهت تقویت مالی بخش‌های گردشگری 6 - کمک دولت و به ویژه رسانه ملی در خصوص انعکاس شرایط عادی و سالم وضعیت بعد از بحران به منظور ترغیب مردم به استفاده از خدمات گردشگری در محیطی امن و بدور از هرگونه استرس به مانند زمان قبل از بحران 7 - کمک دولت در خصوص ترغیب مردم به مسافرت در قالب افزایش سهیمه سوخت بنزین و نیز اعطای بن‌های مخصوص سفر به کارکنان دولت به طور کلی در جمع‌بندی این نوشتار می‌توان به تاثیرگذاری و نقش مهم بحران مذکور بر صنعت گردشگری کشور اشاره نمود که با توجه به ابعاد جهانی و همه‌گیر بودن بحران در شرایط حاضر می‌بایست از فرصت ایجاد شده استفاده نمود و ضمن برنامه‌ریزی برای آینده‌ای درخشان‌تر از گذشته جهت صنعت گردشگری کشور مقدمات شروعی متفاوت، قدرتمند و برنامه‌محور را فراهم نمود. بی شک در فردای گذار از بحران کرونا ویروس با واژه‌ای جدید در ادبیات گردشگری کشور و حتی دنیا روبه‌رو خواهیم شد تحت عنوان گردشگری قبل و بعد از بحران کرونا ویروس. بنابراین در این برهه تاریخی از همین امروز می‌بایست تجربه نقطه‌های عطف تاریخی را بررسی نمائیم تا که بتوانیم برای شروعی دوباره مقدمه‌ای زیبا بنگاریم. سینا طالب‌زاده - کارشناس و مدرس هتلداری
ایجاد شده: 29/مرداد/1399 آخرین ویرایش: 29/مرداد/1399 مقالات و یادداشت ها
انگلیسی
